Sau sinh bị ngứa vùng kín: Nguyên nhân và cách xử lý an toàn

Sinh con là hành trình thiêng liêng nhưng cũng đầy thay đổi với cơ thể người mẹ. Theo World Health Organization (WHO), chăm sóc sau sinh là giai đoạn then chốt để bảo vệ sức khỏe mẹ và bé, phần lớn các biến chứng sản khoa xảy ra trong vòng 6 tuần sau sinh. Trong thời gian này, vùng kín  rất dễ gặp các vấn đề như ngứa, rát, kích ứng. Bài viết dưới đây CPC1 Shop Hà Nội giúp mẹ hiểu rõ nguyên nhân của sau sinh bị ngứa vùng kín và hướng dẫn cách xử lý an toàn, chuẩn y khoa để nhanh chóng lấy lại sự thoải mái và tự tin.

Vì sao mẹ sau sinh dễ bị ngứa vùng kín?

Sau sinh, cơ thể người mẹ trải qua nhiều thay đổi đáng kể về mặt nội tiết, miễn dịch và cấu trúc vùng sinh dục, tạo điều kiện thuận lợi cho các tác nhân gây ngứa như nấm, vi khuẩn hoặc kích ứng  phát triển. Cụ thể:

• Hệ miễn dịch người mẹ sau sinh có thể suy giảm tạm thời, giảm khả năng chống lại viêm nhiễm.

• Các mô ở khu vực tầng sinh môn và âm đạo thường bị tổn thương (do rách hoặc rạch khi sinh thường), khiến hàng rào bảo vệ da bị phá vỡ và dễ bị kích thích.

• Sản dịch là dịch tiết từ tử cung sau sinh, theo khuyến nghị của WHO, cần được theo dõi và vệ sinh vì đây là môi trường có thể chứa vi khuẩn nếu không chăm sóc đúng cách.

• Thay đổi nội tiết như giảm nồng độ estrogen sau sinh có thể khiến vùng âm đạo trở nên khô hơn, dẫn tới ngứa và rát. Các nghiên cứu cho thấy sau sinh khô âm đạo có tỷ lệ từ khoảng 17% đến 46%.

Khi hiểu rõ các yếu tố này, mẹ sẽ chủ động hơn trong việc vệ sinh, chăm sóc vùng kín để ngăn ngừa và giảm thiểu cảm giác ngứa.

Các nguyên nhân phổ biến: Viêm nhiễm, nấm, dị ứng, rối loạn nội tiết

Tình trạng ngứa ngáy có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Nắm rõ được nguyên nhân giúp mẹ có biện pháp giữ vệ sinh vùng kín an toàn và xử lý triệt để.

• Viêm nhiễm phụ khoa: Là nguyên nhân hàng đầu, thường do vi khuẩn (viêm âm đạo, viêm cổ tử cung) phát triển mạnh.

• Nấm Candida: Sự thay đổi pH và độ ẩm vùng kín tạo điều kiện cho nấm men phát triển quá mức, gây ngứa dữ dội, kèm theo khí hư vón cục màu trắng.

• Dị ứng: Có thể do dị ứng với thành phần của băng vệ sinh, xà phòng, dung dịch vệ sinh hoặc chất liệu quần lót.

• Rối loạn nội tiết tố: Nồng độ estrogen và progesterone thay đổi đột ngột sau sinh có thể làm thay đổi môi trường âm đạo, dẫn đến khô hạn và ngứa nhẹ.

Dấu hiệu cảnh báo ngứa vùng kín sau sinh cần lưu ý

Ngứa vùng kín sau sinh có thể đơn giản nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo của viêm nhiễm nghiêm trọng – đặc biệt là nếu kèm theo các triệu chứng sau:

• Ngứa rát dữ dội, kéo dài, không thuyên giảm sau khi vệ sinh.
  
  

• Khí hư ra nhiều, có màu bất thường (vàng, xanh, xám), hoặc có bọt  thay vì chỉ là dịch lochia thông thường.
  
  

• Khí hư có mùi hôi tanh, khó chịu. Đây là dấu hiệu có thể liên quan đến viêm nhiều hơn bình thường. 

• Vùng kín sưng đỏ, đau rát, đặc biệt khi đi tiểu hoặc khi quan hệ  cho thấy khả năng tổn thương mô hoặc viêm nhiễm lan rộng.
  
  

• Sốt hoặc đau bụng dưới kéo dài ( theo hướng dẫn của American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG), nếu xuất hiện sốt/chills/vùng bụng đau là dấu hiệu cần gọi bác sĩ ngay)

Nếu mẹ gặp một hoặc nhiều trong các triệu chứng trên và ngứa không cải thiện sau 1-2 ngày vệ sinh, hãy liên hệ bác sĩ phụ khoa để được kiểm tra kịp thời và tránh biến chứng.

Cách xử lý và giảm ngứa vùng kín an toàn tại nhà

Chăm sóc hậu sinh đúng cách là chìa khóa để giảm ngứa và ngăn ngừa viêm nhiễm.

Vệ sinh vùng kín sau sinh đúng cách và an toàn

Đây là bước quan trọng nhất và là tác dụng của vệ sinh đúng cách mang lại.

• Tần suất: Vệ sinh tối thiểu 3-4 lần/ngày và sau mỗi lần đi vệ sinh, thay băng vệ sinh (dùng loại mềm mại, không mùi) thường xuyên (2-3 giờ/lần).

• Dung dịch vệ sinh: Nên sử dụng dung dịch vệ sinh phù hợp theo lời khuyên của bác sĩ, ưu tiên loại có pH cân bằng, thành phần dịu nhẹ, chiết xuất từ thiên nhiên.

• Thao tác: Rửa từ trước ra sau (từ âm đạo đến hậu môn) để tránh lây lan vi khuẩn. Lau khô bằng khăn sạch, riêng biệt.

Chọn trang phục thoáng mát

• Mặc quần lót cotton thấm hút mồ hôi, rộng rãi.

• Tránh quần bó sát, không nên mặc đồ lót quá chật.

Giải đáp thắc mắc về nước lạnh và nước ấm:

Nhiều mẹ băn khoăn về việc sau sinh vệ sinh vùng kín bằng nước lạnh hoặc rửa vùng kín bằng nước lạnh sau sinh.

• Lưu ý quan trọng: Tuyệt đối không nên rửa vùng kín bằng nước lạnh sau sinh vì sẽ làm các mạch máu co lại, gây bế sản dịch, cản trở quá trình lưu thông máu và phục hồi.

• Khuyên dùng: Sử dụng nước ấm sạch (có thể pha thêm chút muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ theo chỉ định) để rửa, giúp làm sạch và giảm đau rát hiệu quả.

Vệ sinh vùng kín sau sinh mổ

Mẹ sinh mổ cũng cần thực hiện vệ sinh vùng kín sau sinh mổ tương tự mẹ sinh thường, vì sản dịch vẫn ra đều đặn. Lưu ý cẩn thận khi di chuyển và vệ sinh khu vực vết mổ.

Khi nào nên đi khám bác sĩ phụ khoa sau sinh?

Hãy thiết lập thói quen vệ sinh cá nhân tốt nhưng đừng chủ quan. Nếu cơn ngứa kéo dài hơn 2-3 ngày hoặc kèm theo các dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng đã nêu ở trên (khí hư bất thường, mùi hôi, sốt, đau rát), mẹ cần đến gặp bác sĩ phụ khoa ngay lập tức để được thăm khám, chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Tránh tự ý mua thuốc đặt hoặc thuốc uống khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

Ngứa vùng kín sau sinh là tình trạng phổ biến nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không xử lý đúng cách. Qua bài viết này, hy vọng mẹ đã hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm và các biện pháp chăm sóc vùng kín sau sinh an toàn. Hãy duy trì vệ sinh đúng cách, lựa chọn sản phẩm phù hợp và lắng nghe cơ thể mình mỗi ngày.

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG), nếu tình trạng ngứa kéo dài trên 2-3 ngày hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường như khí hư có mùi, sưng đau, sốt... mẹ nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc khi chưa có chỉ định.