Cảm nghẹt mũi là gì? Nguyên nhân, cách chăm sóc

Cảm nghẹt mũi là một trong những triệu chứng khó chịu nhất khi cơ thể bị cảm lạnh hoặc cảm cúm. Tình trạng này khiến việc thở trở nên nặng nề, dễ gây mệt mỏi, ngủ kém và ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt hằng ngày. Dù thường gặp và phần lớn không quá nguy hiểm, cảm nghẹt mũi vẫn có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu chăm sóc sai cách hoặc kéo dài nhiều ngày. Hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết sớm các dấu hiệu và áp dụng những biện pháp hỗ trợ phù hợp là điều cần thiết để cơ thể mau phục hồi và phòng tránh biến chứng. Cùng Dược phẩm CPC1 Hà Nội tìm hiểu chi tiết nhé!

Cảm nghẹt mũi là gì?

Cảm nghẹt mũi là tình trạng niêm mạc mũi bị viêm hoặc xung huyết, khiến không khí khó lưu thông và người bệnh cảm thấy nặng nề, khó thở. Đây là triệu chứng phổ biến khi cơ thể bị cảm lạnh, cảm cúm hoặc khi hệ miễn dịch suy yếu. Tùy từng nguyên nhân mà nghẹt mũi có thể kéo dài vài ngày hoặc dai dẳng nhiều tuần, kèm theo các triệu chứng như chảy nước mũi, ho, đau đầu hoặc mệt mỏi.

Mặc dù nghẹt mũi thường không nguy hiểm, nhưng nếu kéo dài hoặc kèm các dấu hiệu bất thường thì có thể là biểu hiện của những bệnh lý nghiêm trọng hơn liên quan đến đường hô hấp, cần được thăm khám sớm.

Nguyên nhân gây cảm nghẹt mũi

Cảm nghẹt mũi có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Việc xác định đúng lý do gây tắc nghẽn sẽ giúp lựa chọn cách chăm sóc phù hợp và rút ngắn thời gian khó chịu.

Nhiễm virus

Đây là nguyên nhân thường gặp nhất. Khi cơ thể nhiễm virus cảm lạnh hoặc cúm, niêm mạc mũi bị kích ứng và sưng lên, dẫn đến nghẹt mũi. Virus khiến cơ thể tăng tiết chất nhầy để loại bỏ tác nhân gây bệnh, làm người bệnh vừa nghẹt vừa chảy nước mũi.

Tình trạng này thường cải thiện trong vòng 5–7 ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, với trẻ nhỏ, người lớn tuổi hoặc người có hệ miễn dịch yếu, triệu chứng có thể kéo dài hơn.

Nhiễm khuẩn

Nhiễm khuẩn đường hô hấp có thể xảy ra sau khi bị virus xâm nhập, nhất là khi dịch nhầy ứ đọng lâu ngày trong hốc mũi. Lúc này, vi khuẩn phát triển mạnh và gây viêm nặng hơn, khiến nghẹt mũi dai dẳng, nước mũi có màu vàng hoặc xanh, đôi khi kèm mùi khó chịu.

Nếu nghi ngờ nhiễm khuẩn, người bệnh thường cần được khám để bác sĩ chỉ định thuốc phù hợp.

Yếu tố góp phần làm nặng hơn

Ngoài hai nhóm nguyên nhân chính, nhiều yếu tố khác có thể khiến cảm nghẹt mũi trở nên tệ hơn:

• Thời tiết lạnh, độ ẩm thấp.

• Dị ứng bụi, phấn hoa, lông thú cưng.

• Khói thuốc lá hoặc sống trong môi trường ô nhiễm.

• Ngủ trong phòng máy lạnh quá khô.

• Thói quen uống ít nước, khiến chất nhầy đặc lại khó thoát ra ngoài.

• Sức đề kháng kém, do stress, ngủ ít hoặc dinh dưỡng thiếu chất.

Dấu hiệu nhận biết cảm nghẹt mũi

Không chỉ gây khó chịu trong sinh hoạt, cảm nghẹt mũi còn đi kèm nhiều triệu chứng đặc trưng:

• Nghẹt mũi 1 bên hoặc cả 2 bên.

• Chảy nước mũi trong hoặc đục.

• Hắt hơi, ho khan hoặc ho có đờm.

• Ngửi kém, cảm giác nặng đầu, đau xoang.

• Khó ngủ, ngáy hoặc thở miệng khi ngủ.

• Mệt mỏi, chán ăn.

• Với trường hợp nhiễm khuẩn: nước mũi đặc, có màu vàng/xanh, đôi khi kèm mùi hôi

Nếu nghẹt mũi kéo dài nhiều ngày mà không thuyên giảm, người bệnh nên xem xét khả năng viêm xoang, dị ứng hoặc nhiễm trùng đường hô hấp.

Cách chăm sóc khi bị cảm nghẹt mũi

Các biện pháp sau giúp giảm nhanh tình trạng tắc nghẽn, đồng thời hỗ trợ cơ thể hồi phục tốt hơn.

Uống đủ nước

Khi bị cảm nghẹt mũi, cơ thể thường mất nước hơn bình thường. Uống nhiều nước giúp làm loãng dịch nhầy, hỗ trợ mũi thông thoáng hơn. Bên cạnh nước lọc, có thể sử dụng nước ấm, nước gừng, trà mật ong hoặc nước súp để tăng hiệu quả làm ấm và bảo vệ cổ họng.

Nghỉ ngơi đầy đủ

Ngủ đủ giấc giúp hệ miễn dịch hoạt động tốt hơn để chống lại virus, từ đó giảm rõ rệt các triệu chứng như nghẹt mũi, đau đầu hay mệt mỏi. Trong thời gian bị cảm, nên hạn chế làm việc nặng, tránh thức khuya và dành thời gian cho cơ thể hồi phục.

Giữ ẩm không khí

Không khí quá khô sẽ khiến mũi bị kích thích và nghẹt nhiều hơn. Sử dụng máy tạo ẩm hoặc đặt một chậu nước nhỏ trong phòng có thể giúp cải thiện độ ẩm, làm dịu niêm mạc mũi, giảm sưng và cải thiện lưu thông khí.

Rửa mũi bằng dung dịch muối

Rửa hoặc xịt mũi bằng nước muối sinh lý 0.9% giúp loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn và dịch nhầy bị ứ đọng. Đây là biện pháp đơn giản, an toàn, phù hợp cho cả trẻ em và người lớn. Rửa mũi 1–2 lần mỗi ngày sẽ giúp thông thoáng đường thở đáng kể.

Xông hơi mặt với nước ấm

Hơi nước ấm giúp làm loãng chất nhầy, giảm hiện tượng tắc nghẽn và làm dịu vùng mũi  họng. Có thể xông bằng nước nóng đơn thuần hoặc cho thêm vài giọt tinh dầu bạc hà, sả, gừng để tăng hiệu quả. Tuy nhiên, cần cẩn thận với nhiệt độ để tránh bỏng.

Nâng đầu khi ngủ

Nằm thẳng hoặc nằm quá thấp khiến dịch nhầy khó thoát, dễ gây nghẹt mũi nhiều hơn vào ban đêm. Kê cao gối một chút hoặc nằm nghiêng theo bên thông thoáng sẽ giúp hít thở dễ dàng hơn và ngủ ngon hơn.

Khi nào cảm nghẹt mũi cần đi khám?

Mặc dù phần lớn trường hợp cảm nghẹt mũi sẽ tự cải thiện khi áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, người bệnh cần đến cơ sở y tế nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Nghẹt mũi kéo dài trên 10 ngày không giảm.

• Sốt cao liên tục từ 38.5°C trở lên.

• Đau đầu, đau tai hoặc đau xoang dữ dội.

• Nước mũi màu vàng/xanh kèm mùi hôi.

• Khó thở, thở rít, ho nhiều về đêm.

• Trẻ nhỏ bú kém, khóc liên tục, ngủ không yên.

• Người bệnh có nền bệnh mãn tính như hen suyễn, viêm xoang, dị ứng.

Việc thăm khám sớm giúp xác định chính xác nguyên nhân và tránh biến chứng như viêm xoang nặng, viêm tai giữa hoặc nhiễm khuẩn lan rộng.

Cách phòng ngừa giảm nghẹt mũi

Chủ động phòng ngừa sẽ giúp hạn chế nguy cơ bị cảm nghẹt mũi, đặc biệt vào mùa lạnh hoặc thời điểm thời tiết thay đổi:

• Rửa tay thường xuyên để tránh nhiễm virus.

• Hạn chế tiếp xúc với người đang bị cảm cúm.

• Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người hoặc môi trường nhiều bụi.

• Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là mũi, cổ và bàn chân.

• Uống đủ nước hằng ngày, duy trì chế độ ăn giàu vitamin C.

• Tập thể dục đều đặn để tăng sức đề kháng.

• Giữ nhà cửa sạch sẽ, vệ sinh máy lạnh định kỳ.

• Tránh khói thuốc lá và các chất gây kích ứng.

Cảm nghẹt mũi là triệu chứng phổ biến nhưng gây nhiều khó chịu trong sinh hoạt hằng ngày. Hiểu đúng nguyên nhân, nhận biết dấu hiệu nguy hiểm và áp dụng các biện pháp chăm sóc phù hợp sẽ giúp bạn nhanh chóng dễ chịu hơn. Nếu tình trạng kéo dài, nghẹt mũi nặng, kèm sốt cao hoặc khó thở, bạn nên đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.