Cách xử lý khi trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi thở khò khè

Trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi thở khò khè là tình trạng phổ biến nhưng khiến nhiều cha mẹ lo lắng vì ảnh hưởng trực tiếp đến giấc ngủ và khả năng bú của bé. Bài viết này, Dược phẩm CPC1 Hà Nội sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết dấu hiệu sớm và hướng dẫn các cách xử lý an toàn tại nhà như vệ sinh mũi đúng cách, tạo độ ẩm và giữ ấm cho bé. Đồng thời chỉ ra những điều cha mẹ tuyệt đối không nên làm để tránh làm tình trạng nghẹt mũi của trẻ trở nặng hơn.

Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi thở khò khè

Trẻ sơ sinh có hô hấp yếu và cấu trúc mũi rất nhỏ, vì vậy chỉ cần một lượng nhỏ dịch nhầy mũi cũng đủ gây tắc nghẽn đường thở, khiến bé xuất hiện tình trạng ngạt mũi ở trẻ nhỏ và phát ra tiếng khò khè khi ngủ. Một số nguyên nhân phổ biến khiến em bé bị nghẹt mũi thở khò khè gồm

• Dịch nhầy tích tụ trong mũi: Trong những tuần đầu đời, bé dễ bị ứ đọng đờm và dịch mũi, nhất là khi thời tiết thay đổi hoặc không khí khô. Điều này khiến luồng không khí đi qua hẹp lại, dẫn đến trẻ em bị nghẹt mũi thở khò khè.

• Nhiễm virus đường hô hấp: Các bệnh do nhiễm virus đường hô hấp như cảm lạnh, viêm mũi khiến niêm mạc mũi bé sưng nề và tăng tiết dịch. Với hệ miễn dịch còn non nớt, trẻ rất dễ bị nghẹt mũi kéo dài, thở khó, quấy khóc, bú kém.

• Viêm xoang sơ sinh hoặc kích ứng niêm mạc: Dù viêm xoang sơ sinh hiếm gặp, nhưng kích ứng từ bụi, phấn hoa, điều hòa, khói thuốc… cũng có thể khiến niêm mạc mũi bé phù nề. Tình trạng này làm bé khó thở và xuất hiện tiếng khò khè.

• Trào ngược dạ dày thực quản nhẹ: Một số trẻ có tình trạng dịch dạ dày trào ngược lên họng, khiến niêm mạc bị kích ứng, sinh thêm dịch nhầy và làm trẻ sơ sinh nghẹt mũi khò khè.

• Biến chứng viêm phổi hoặc viêm tiểu phế quản (hiếm nhưng nguy hiểm): Nếu nghẹt mũi đi kèm thở nhanh, rút lõm ngực, bú kém… đây có thể là dấu hiệu của biến chứng viêm phổi hoặc viêm tiểu phế quản. Bé cần được thăm khám sớm để xử lý kịp thời.

Nhìn chung, phần lớn nguyên nhân gây nghẹt mũi ở trẻ sơ sinh là lành tính và có thể cải thiện bằng các biện pháp giảm nghẹt mũi tại nhà. Tuy nhiên, cha mẹ cần theo dõi sát sao để phát hiện sớm dấu hiệu bất thường.

Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi thở khò khè cha mẹ cần nhận biết

Hô hấp yếu và mũi nhỏ hẹp khiến các dấu hiệu ngạt mũi ở trẻ nhỏ thường xuất hiện khá sớm. Cha mẹ cần quan sát kỹ để kịp thời xử lý, tránh bé khó chịu hoặc gặp biến chứng. Những dấu hiệu phổ biến bao gồm:

• Bé thở phát ra tiếng khò khè khi ngủ hoặc khi bú: Âm thanh khò khè khi ngủ là dấu hiệu rõ ràng cho thấy không khí đi qua mũi bị cản trở do tắc nghẽn đường thở, thường do đờm và dịch mũi tích tụ. Bé có thể ngủ không sâu, hay giật mình hoặc bỏ bú giữa chừng vì khó thở.

• Bé phải thở bằng miệng: Khi mũi bị chặn lại bởi dịch nhầy mũi, trẻ sơ sinh sẽ chuyển sang thở bằng miệng. Điều này khiến bé dễ bị khô họng, quấy khóc nhiều hơn và bú kém hơn bình thường.

• Hắt hơi, khó chịu, dễ quấy và bú ít: Hắt hơi thường xuyên là phản xạ tự nhiên của bé để đẩy dịch ra khỏi mũi. Nếu kèm theo bú kém hoặc quấy khóc nhiều, có thể bé đang bị nhiễm virus đường hô hấp.

• Thở nhanh, rút lõm ngực hoặc tiếng thở bất thường: Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo tình trạng trở nặng. Thở nhanh hoặc rút lõm ngực đôi khi liên quan đến biến chứng viêm phổi hoặc viêm tiểu phế quản. Cần đưa trẻ đi khám ngay.

Cách xử lý khi trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi thở khò khè

Khi bé sơ sinh bị nghẹt mũi thở khò khè, cha mẹ cần ưu tiên các biện pháp an toàn, nhẹ nhàng và phù hợp với cơ địa non nớt của bé. Dưới đây là những cách hiệu quả được bác sĩ khuyến nghị:

Làm loãng và loại bỏ dịch nhầy mũi bằng nước muối sinh lý

Dùng nước muối sinh lý hoặc dung dịch muối ưu trương dành cho trẻ sơ sinh để làm mềm đờm và dịch nhầy mũi. Biện pháp này giúp mở thông đường thở và hỗ trợ giảm khò khè khi ngủ.

Cách thực hiện:

• Nhỏ 1–2 giọt vào mỗi bên mũi.

• Chờ vài giây để dịch loãng ra.

Hút mũi đúng cách (nếu dịch nhiều)

Sử dụng dụng cụ hút mũi mềm, lực nhẹ. Chỉ hút khi dịch mũi quá đặc hoặc khiến bé khó bú và không nên lạm dụng để tránh làm tổn thương niêm mạc.

Tạo môi trường không khí ẩm

Dùng máy tạo ẩm hoặc đặt khăn ấm gần khu vực bé nằm. Không khí ẩm giúp hạn chế khô mũi, giảm tắc nghẽn đường thở và giúp bé dễ thở hơn.

Kê cao đầu khi bé ngủ

Đặt khăn mỏng dưới vai bé để phần đầu cao nhẹ (không kê gối trực tiếp). Tư thế này giúp dịch thoát dễ hơn, hạn chế tiếng khò khè.

Cho bé bú thường xuyên hơn

Ngoài việc cung cấp năng lượng, sữa mẹ giúp làm ẩm niêm mạc, loãng dịch nhầy mũi và hỗ trợ bé tự tống dịch ra ngoài.

Theo dõi các dấu hiệu trở nặng

Đưa bé đi khám ngay nếu có các biểu hiện:

• Thở nhanh, rút lõm ngực

• Sốt cao hoặc sốt kéo dài

• Bú kém nhiều

• Ngủ li bì

Đây có thể là dấu hiệu của nhiễm virus đường hô hấp hoặc biến chứng viêm phổi.

Những điều tuyệt đối không nên làm khi trẻ sơ sinh nghẹt mũi khò khè

Khi bé nghẹt mũi thở khò khè, cha mẹ cần cực kỳ thận trọng. Dưới đây là những hành động tuyệt đối không được làm để tránh làm nặng thêm tình trạng tắc nghẽn đường thở, tăng dịch nhầy mũi hoặc gây tổn thương mũi bé.

• Không tự ý dùng thuốc nhỏ mũi, thuốc xịt co mạch cho trẻ sơ sinh: Các loại thuốc này có thể gây kích ứng, làm khô niêm mạc, thậm chí ảnh hưởng đến hô hấp yếu của bé. Trẻ có dấu hiệu nhiễm virus đường hô hấp hoặc viêm xoang sơ sinh cần được bác sĩ thăm khám trước khi dùng bất kỳ thuốc nào.

• Không hút mũi quá mạnh hoặc quá nhiều lần trong ngày: Hút mạnh làm tổn thương niêm mạc, khiến đờm và dịch mũi tăng tiết nhiều hơn. Đây là sai lầm phổ biến khiến tình trạng ngạt mũi ở trẻ nhỏ trở nên trầm trọng hơn.

• Không dùng mẹo dân gian chưa được chứng minh: Việc xông hơi trực tiếp, nhỏ sữa mẹ vào mũi, hoặc dùng tinh dầu mạnh có thể gây kích ứng, khiến bé khò khè khi ngủ nặng thêm.

• Không nằm đầu quá thấp trong lúc bé nghẹt mũi: Tư thế này khiến dịch nhầy mũi chảy ngược vào họng, làm tăng nguy cơ tắc nghẽn đường thở và thậm chí dẫn đến biến chứng viêm phổi ở trẻ sơ sinh.

• Không bỏ qua các dấu hiệu nặng: Nếu bé có dấu hiệu thở rít, khó thở, bú kém, mệt lả, cha mẹ tuyệt đối không tự xử lý tại nhà mà cần đưa trẻ đi khám ngay.

Khi trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi thở khò khè, cha mẹ cần bình tĩnh quan sát, nhận diện đúng nguyên nhân và áp dụng các biện pháp an toàn đã được hướng dẫn. Nếu bé xuất hiện dấu hiệu bất thường như khó thở, bú kém, mệt mỏi, hãy đưa trẻ đi khám ngay để phòng tránh các biến chứng viêm phổi và đảm bảo bé được chăm sóc đúng cách.