Đau xương mu vùng kín sau sinh: Nguyên nhân và cách phục hồi

Đau xương mu vùng kín sau sinh là tình trạng phổ biến nhưng dễ bị bỏ qua, ảnh hưởng đến vận động và sức khỏe tinh thần của mẹ. Theo Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (RCOG), khoảng 20% phụ nữ mang thai gặp đau khung chậu do giãn khớp mu hoặc rối loạn cơ sàn chậu. Việc hiểu đúng nguyên nhân, nhận diện sớm dấu hiệu nguy hiểm và phục hồi theo hướng dẫn y khoa sẽ giúp mẹ nhanh chóng ổn định sức khỏe sau sinh. Cùng CPC1 Hà Nội tìm hiểu chi tiết trong bài viết này nhé!

Vì sao mẹ bị đau xương mu vùng kín sau sinh?

Hiện tượng đau xương mu vùng kín sau sinh thường liên quan đến sự giãn nở của các khớp và dây chằng trong thai kỳ và áp lực khi sinh nở.

• Sự giãn nở của khớp mu (Symphysis Pubis Dysfunction - SPD): Trong thai kỳ, cơ thể mẹ tiết ra hormone Relaxin, làm lỏng lẻo các dây chằng quanh vùng chậu và khớp mu để chuẩn bị cho việc sinh nở. Sự giãn nở quá mức hoặc không đồng đều của khớp mu sau sinh gây ra cơn đau rõ rệt, đặc biệt khi đi lại, xoay người hoặc nâng chân.

• Áp lực thai nhi: Sức nặng và áp lực của thai nhi trong những tháng cuối thai kỳ và trong quá trình chuyển dạ gây ra tổn thương mô mềm và chấn thương nhẹ lên xương và dây chằng vùng chậu.

• Tổn thương khi sinh: Việc rặn sinh, can thiệp bằng dụng cụ hoặc tư thế sinh không phù hợp có thể gây ra chấn thương sinh dục và vùng chậu, khiến mẹ bị đau vùng kín sau sinh, lan cả lên xương mu.

Các nguyên nhân phổ biến gây đau xương mu vùng kín sau sinh

Ngoài tổn thương cơ học do chuyển dạ, mẹ sau sinh còn có thể gặp đau vùng xương mu do các nguyên nhân liên quan đến cơ, dây chằng, khớp và nhiễm trùng:

Rối loạn cơ sàn chậu (Pelvic Floor Dysfunction)

Khi mang thai và sinh thường, cơ sàn chậu chịu áp lực lớn từ thai nhi và quá trình rặn sinh. Điều này có thể dẫn tới tình trạng cơ bị suy yếu, kéo căng hoặc co thắt bất thường, gây đau lan từ vùng âm hộ đến xương mu.

Theo Frontiers in Physiology (2023), có mối liên hệ chặt chẽ giữa quá trình sinh nở và nguy cơ rối loạn cơ sàn chậu:

Tổn thương mô mềm và giãn khớp chậu

Trong thai kỳ, hormone Relaxin làm lỏng lẻo các dây chằng vùng chậu để chuẩn bị cho việc sinh nở. Tuy nhiên, nếu khớp mu giãn quá mức hoặc sai lệch vị trí, mẹ có thể gặp tình trạng đau kéo dài sau sinh.
Tổ chức Pelvic Pain Foundation of Australia cho biết đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây “pelvic girdle pain after pregnancy”.

Nhiễm trùng hậu sản hoặc viêm tiết niệu

Sau sinh, vùng kín dễ bị vi khuẩn xâm nhập do sản dịch ra nhiều, môi trường ẩm ướt và vết thương tầng sinh môn chưa lành. Điều này làm tăng nguy cơ viêm đường tiết niệu, viêm âm đạo hoặc nhiễm trùng vùng chậu, gây đau vùng mu kèm cảm giác nóng rát, khó chịu.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhiễm trùng hậu sản là nguyên nhân hàng đầu gây biến chứng sau sinh nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Dấu hiệu đau xương mu nguy hiểm cần đi khám sớm

Đa số trường hợp đau xương mu vùng kín sau sinh sẽ giảm dần trong vài tuần. Tuy nhiên, nếu xuất hiện các dấu hiệu sau, mẹ cần lập tức đi khám để tránh biến chứng:

• Cơn đau dữ dội: Đau đến mức không thể đi lại, đứng thẳng hoặc thực hiện các hoạt động cơ bản.

• Kèm theo sốt cao: Đây là dấu hiệu cảnh báo nhiễm trùng hậu sản nghiêm trọng.

• Sưng tấy và nóng đỏ: Vùng mu hoặc vùng kín sưng, đỏ, nóng bất thường.

• Tiểu tiện khó khăn: Tiểu buốt, tiểu rắt hoặc không kiểm soát được bàng quang.

• Sản dịch có mùi hôi: Dấu hiệu nhiễm trùng nặng.

Cách giảm đau và phục hồi sau sinh tại nhà

Để giảm đau xương mu vùng kín sau sinh và hỗ trợ phục hồi, mẹ có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Nghỉ ngơi hợp lý: Hạn chế đứng, đi lại quá lâu. Ưu tiên nghỉ ngơi trên giường phẳng, cứng.

• Chườm ấm/lạnh: Chườm lạnh vùng mu trong 10-15 phút để giảm sưng tấy, hoặc chườm ấm để thư giãn cơ.

• Tập luyện nhẹ nhàng: Thực hiện các bài tập rối loạn cơ sàn chậu nhẹ nhàng (bài tập Kegel) theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu để tăng cường sức mạnh cơ vùng chậu.

• Tư thế đúng: Khi đứng, cố gắng phân bổ trọng lượng đều lên hai chân. Khi ngồi dậy hoặc nằm xuống, hãy khép hai chân lại và di chuyển cơ thể từ từ, dùng tay đỡ.

• Dùng thuốc giảm đau: Chỉ sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn (như Paracetamol) sau khi tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào cần can thiệp y tế để tránh biến chứng hậu sản

Nếu cơn đau không thuyên giảm sau 6 tuần hoặc có dấu hiệu nguy hiểm, mẹ cần được can thiệp y tế chuyên sâu:

• Vật lý trị liệu: Bác sĩ sẽ giới thiệu mẹ đến chuyên gia vật lý trị liệu để được đánh giá và thiết kế chương trình tập luyện cá nhân hóa, đặc biệt hữu ích cho các trường hợp rối loạn cơ sàn chậu và SPD.

• Khám phụ khoa: Loại trừ nguyên nhân do bệnh lý niệu sinh dục, nhiễm trùng hậu sản hoặc các vấn đề nghiêm trọng khác ở vùng kín.

• Tiêm thuốc (hiếm gặp): Trong những trường hợp cực kỳ nghiêm trọng và kéo dài, bác sĩ có thể cân nhắc tiêm steroid vào khớp mu để giảm viêm, nhưng biện pháp này cần được cân nhắc kỹ lưỡng.

>>>Xem thêm:

• Sau sinh bị ngứa vùng kín: Nguyên nhân và cách xử lý an toàn
• Mẹ đau vùng kín sau sinh mổ: Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Đừng xem nhẹ đau xương mu vùng kín sau sinh – nếu điều trị đúng cách, hầu hết mẹ sẽ hồi phục trong vài tuần. Tuy nhiên, nếu đau kéo dài hoặc kèm sốt, sưng, sản dịch bất thường, mẹ nên đi khám sớm để tránh biến chứng. Hãy lắng nghe cơ thể và tìm đến chuyên gia khi cần để hồi phục an toàn, khoa học.