Vì sao khi trời lạnh bị nghẹt mũi? Dấu hiệu bình thường hay bệnh?

Vào những ngày trời lạnh, nhiều người bỗng thấy mũi nghẹt, khó thở dù không bị cảm cúm. Tại sao khi trời lạnh bị nghẹt mũi? Hiện tượng này có phải là dấu hiệu bình thường của cơ thể hay đang cảnh báo một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn? Hãy cùng Dược CPC1 Hà Nội tìm hiểu để biết cách chăm sóc mũi đúng cách, giữ sức khỏe mùa lạnh 

Vì sao trời lạnh dễ khiến bạn bị nghẹt mũi?

Thời tiết thay đổi, không khí khô và nhiệt độ thấp khiến mũi dễ bị nghẹt, khó thở hơn bình thường. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây nên tình trạng trên.

Co mạch trong mũi khi gặp không khí lạnh

Khi tiếp xúc với không khí lạnh, các mạch máu trong niêm mạc mũi có xu hướng co lại để giảm mất nhiệt và bảo vệ cơ thể. Hiện tượng co mạch này làm giảm lưu lượng máu, khiến niêm mạc mũi trở nên khô và hẹp hơn, từ đó gây cảm giác nghẹt mũi tạm thời. Đây là phản ứng sinh lý bình thường của cơ thể để thích nghi với thay đổi nhiệt độ, không nhất thiết là dấu hiệu bệnh lý. 

Không khí lạnh, khô làm niêm mạc mũi bị kích ứng

Không khí lạnh và khô vào mùa đông dễ khiến niêm mạc mũi bị kích ứng, gây sưng nhẹ và cảm giác nghẹt mũi. Khi mũi phải tiếp xúc với nhiệt độ thấp, các mạch máu co lại để giữ nhiệt, làm giảm lưu lượng máu đến niêm mạc, khiến mũi khô và khó chịu hơn. Đây là phản ứng sinh lý bình thường của cơ thể để thích nghi với thời tiết.

Không khí lạnh, khô làm niêm mạc mũi bị kích ứng

Phản xạ bảo vệ của mũi khiến dịch tiết tăng

Khi tiếp xúc với không khí lạnh, mũi phản ứng bằng cách tăng tiết dịch nhầy như một cơ chế bảo vệ. Dịch nhầy giúp giữ ẩm niêm mạc, bẫy bụi, vi khuẩn và các hạt lạ, đồng thời làm ấm không khí trước khi vào phổi. Sự gia tăng dịch tiết này kết hợp với hiện tượng co mạch khiến mũi trở nên nghẹt hơn trong mùa lạnh. 

Hít phải không khí lạnh làm sưng niêm mạc 

Khi hít phải không khí lạnh, niêm mạc mũi dễ bị kích thích và sưng lên, làm đường thở trở nên hẹp hơn và gây cảm giác nghẹt mũi. Nhiệt độ thấp khiến mạch máu trong niêm mạc co lại, sau đó giãn ra để bảo vệ mô, đồng thời tăng tiết dịch nhầy để giữ ẩm và lọc bụi bẩn. Đây là phản ứng sinh lý bình thường nhằm bảo vệ đường hô hấp, giúp không khí vào phổi an toàn hơn. 

Khi nào nghẹt mũi do lạnh cần đi khám bác sĩ?

Nghẹt mũi do lạnh thường là phản ứng sinh lý bình thường và tự cải thiện khi cơ thể ấm lên. Tuy nhiên, bạn nên đi khám bác sĩ nếu tình trạng nghẹt mũi kéo dài hơn 10 ngày, kèm theo dịch mũi màu vàng hoặc xanh, chảy máu mũi, đau đầu, sốt, hoặc khó thở. Ngoài ra, nếu bạn có tiền sử viêm xoang, dị ứng nặng hoặc hen suyễn, nghẹt mũi kéo dài khi trời lạnh cũng cần được đánh giá y tế. 

Cách trị nghẹt mũi khi trời lạnh tại nhà

Khi trời lạnh, mũi dễ bị nghẹt gây khó chịu và ảnh hưởng sinh hoạt hàng ngày. Bạn có thể áp dụng một số cách đơn giản ngay tại nhà để giảm nghẹt mũi hiệu quả:

• Hít hơi nước ấm hoặc xông mũi để làm ẩm niêm mạc và thông thoáng đường thở.

• Rửa mũi bằng nước muối sinh lý giúp loại bỏ bụi bẩn và dị nguyên.

• Giữ ấm cơ thể, đặc biệt vùng mũi và mặt, để hạn chế co mạch niêm mạc.

• Uống đủ nước để duy trì độ ẩm cho niêm mạc mũi.

• Tránh tiếp xúc với khói thuốc, bụi bẩn và các tác nhân kích ứng khác.

Mẹo phòng ngừa nghẹt mũi khi trời lạnh

Trời lạnh khiến nhiều người gặp phải tình trạng nghẹt mũi. Áp dụng những mẹo đơn giản sau sẽ giúp bạn phòng ngừa nghẹt mũi, giữ đường hô hấp luôn thông thoáng.

Đeo khẩu trang khi ra đường

Đeo khẩu trang khi ra đường vào mùa lạnh là một trong những cách đơn giản nhưng hiệu quả để phòng ngừa nghẹt mũi. Khẩu trang giúp làm ấm không khí trước khi đi vào mũi, giảm tác động trực tiếp của không khí lạnh lên niêm mạc. Đồng thời, nó còn ngăn bụi bẩn, vi khuẩn và các tác nhân gây dị ứng xâm nhập, hạn chế kích ứng niêm mạc và tăng tiết dịch nhầy. 

Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột

Thay đổi nhiệt độ đột ngột, như từ phòng ấm ra ngoài trời lạnh, dễ khiến mũi bị co mạch và sưng niêm mạc, dẫn đến nghẹt mũi. Để phòng ngừa, hãy điều chỉnh nhiệt độ từ từ khi ra vào nhà hoặc các không gian khác nhau. Mặc đủ ấm, đặc biệt vùng cổ, mặt và mũi, giúp cơ thể thích nghi tốt hơn. 

Giữ ấm cơ thể

Giữ ấm cơ thể là biện pháp quan trọng giúp hạn chế nghẹt mũi trong mùa lạnh. Khi cơ thể được giữ ấm đúng cách, đặc biệt ở vùng cổ, ngực và mũi, các mạch máu trong niêm mạc mũi ít bị co thắt, giảm nguy cơ kích ứng và sưng nề. Bạn nên mặc nhiều lớp áo, mang khăn quàng cổ, đội mũ và đeo khẩu trang khi ra ngoài. Ngoài ra, giữ ấm bàn chân cũng rất có ích vì lạnh chân có thể làm cơ thể phản ứng co mạch toàn thân.

Hạn chế tắm nước nóng quá lâu 

Tắm nước nóng quá lâu trong mùa lạnh có thể khiến niêm mạc mũi bị khô, làm giảm khả năng bảo vệ và dễ gây nghẹt mũi. Nhiệt độ nước quá cao còn làm giãn mạch đột ngột, khiến cơ thể mất nhiệt nhanh khi bước ra ngoài, dẫn đến phản ứng co mạch ở mũi và gây khó thở. Vì vậy, bạn nên tắm với nước ấm vừa phải, thời gian ngắn hơn và giữ phòng tắm kín gió để tránh chênh lệch nhiệt độ lớn. 

Bổ sung vitamin C để tăng đề kháng

Bổ sung vitamin C là cách hiệu quả giúp tăng cường đề kháng và giảm nguy cơ nghẹt mũi trong mùa lạnh. Vitamin C hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động tốt hơn, giúp cơ thể chống lại virus gây cảm lạnh, cảm cúm – những nguyên nhân thường dẫn đến nghẹt mũi. Bạn có thể bổ sung qua trái cây như cam, quýt, bưởi, kiwi, ổi hoặc các loại rau xanh giàu vitamin C. Ngoài ra, sử dụng thêm thực phẩm chức năng chứa vitamin C cũng là lựa chọn phù hợp khi chế độ ăn không đủ. 

Tình trạng trời lạnh bị nghẹt mũi tuy quen thuộc nhưng lại gây không ít khó chịu, nhất là trong những ngày thời tiết thay đổi thất thường. Nếu triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nặng hơn, đừng ngần ngại thăm khám bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời. Chăm sóc bản thân đúng cách chính là chìa khóa để bạn luôn khỏe mạnh trong suốt mùa lạnh.

Xem thêm: sổ mũi và nghẹt mũi có giống nhau không, nghẹt mũi hắt hơi