Vắc xin cúm a có tác dụng gì? Ai cần tiêm và những điều cần lưu ý

Cúm mùa, đặc biệt là Cúm A (Influenza A), là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý hô hấp cấp tính nghiêm trọng. Biện pháp phòng ngừa hữu hiệu nhất và được khuyến nghị rộng rãi bởi các tổ chức y tế toàn cầu chính là tiêm vắc xin cúm A (hay vắc xin cúm). Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thắc mắc xoay quanh loại vắc xin này: Cụ thể vắc xin cúm A có tác dụng gì? Ai là đối tượng cần được ưu tiên tiêm chủng? Và những lưu ý nào là bắt buộc để đảm bảo an toàn và hiệu quả tối đa? Bài viết chuyên sâu này của CPC1 Hà Nội sẽ cung cấp thông tin toàn diện giúp bạn đưa ra quyết định tiêm chủng đúng đắn cho bản thân và gia đình.

Tổng quan về Vắc xin cúm A

Vắc xin cúm là chế phẩm sinh học được sản xuất nhằm tạo ra miễn dịch chủ động, chống lại các chủng virus cúm được dự đoán sẽ lưu hành trong một mùa dịch nhất định.

Hiện nay, vắc xin cúm A phổ biến nhất là loại Vắc xin Tứ giá (Quadrivalent). Vắc xin tứ giá bảo vệ cơ thể khỏi bốn chủng virus cúm:

• Hai chủng Virus Cúm A (thường là A/H1N1 và A/H3N2).
• Hai chủng Virus Cúm B (hai dòng B/Yamagata và B/Victoria).

Do virus cúm A có tốc độ biến đổi gen (drift virus) cao, thành phần vắc xin phải được cập nhật hàng năm. Điều này đồng nghĩa với việc tiêm chủng định kỳ hàng năm là bắt buộc để duy trì khả năng bảo vệ liên tục.

Vắc xin cúm A có tác dụng gì ? Cập nhật giá và chi phí tiêm chủng

Vắc xin cúm A mang lại nhiều lợi ích vượt trội, không chỉ ở cấp độ cá nhân mà còn cho cộng đồng.

Tác dụng của vắc xin cúm A

• Phòng ngừa bệnh: Giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh cúm mùa (thường giảm $40-60\%$ trong điều kiện các chủng virus khớp với vắc xin).

• Giảm mức độ nghiêm trọng: Ngay cả khi người đã tiêm vắc xin vẫn nhiễm virus, vắc xin giúp giảm nhẹ các triệu chứng, rút ngắn thời gian bệnh.

• Giảm nguy cơ biến chứng và nhập viện: Đây là tác dụng quan trọng nhất. Vắc xin đặc biệt hiệu quả trong việc giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm cơ tim, và nguy cơ tử vong, đặc biệt ở người già và trẻ nhỏ.

• Bảo vệ cộng đồng (Miễn dịch cộng đồng): Việc tiêm chủng diện rộng làm chậm và ngăn chặn sự lây lan của virus, gián tiếp bảo vệ những người không thể tiêm chủng (như trẻ dưới 6 tháng tuổi).

Cập nhật chi phí và giá vắc xin cúm a

Chi phí tiêm vắc xin cúm A thường phụ thuộc vào loại vắc xin (tứ giá hoặc tam giá), cơ sở tiêm chủng và thời điểm trong năm:

• Giá Vắc xin: Giá cho một liều vắc xin cúm tứ giá (ví dụ: Vaxigrip Tetra, Influvac Tetra) thường dao động từ 250.000 - 450.000 VNĐ/liều.

• Chi phí dịch vụ: Chi phí này bao gồm tiền khám sàng lọc trước tiêm, chi phí tiêm và theo dõi sau tiêm.

Ai cần tiêm vắc xin cúm A: Đối tượng ưu tiên và khuyến nghị y tế

Tất cả mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên đều nên tiêm vắc xin cúm. Tuy nhiên, các tổ chức y tế đặc biệt khuyến nghị tiêm vắc xin cúm A cho các nhóm đối tượng sau:

• Trẻ em (6 tháng - 5 tuổi): Nhóm dễ bị biến chứng nặng nhất và có tỷ lệ nhập viện cao nhất.

• Người lớn tuổi (Từ 65 tuổi trở lên): Hệ thống miễn dịch suy yếu, dễ gặp các vấn đề tim mạch, hô hấp nghiêm trọng khi mắc cúm.

• Phụ nữ mang thai: Tiêm vắc xin giúp bảo vệ cả mẹ trong suốt thai kỳ và truyền kháng thể cho thai nhi, bảo vệ em bé trong vài tháng đầu đời.

• Người mắc bệnh lý nền mạn tính: Các bệnh như hen suyễn, COPD, bệnh tim, tiểu đường, bệnh thận.

• Nhân viên y tế và giáo viên: Nhóm có nguy cơ lây nhiễm và lây truyền cao nhất do tiếp xúc với nhiều người.

Lịch tiêm vắc xin cúm A hiệu quả và thời điểm tiêm nhắc lại

Lịch tiêm và thời điểm tiêm chủng là yếu tố quyết định hiệu quả phòng ngừa.

Thời điểm tiêm tối ưu

• Thời gian vàng: Nên tiêm vắc xin cúm A vào khoảng tháng 9 đến tháng 11 hàng năm (trước khi mùa cúm cao điểm đến).

• Nguyên tắc: Cơ thể cần khoảng 2 tuần để tạo ra đủ kháng thể bảo vệ sau khi tiêm. Tiêm trước mùa dịch giúp cơ thể sẵn sàng ứng phó.

Lịch tiêm nhắc lại

• Người lớn và trẻ em trên 9 tuổi: Chỉ cần tiêm 1 liều nhắc lại hàng năm.

• Trẻ em từ 6 tháng đến 9 tuổi (Tiêm lần đầu): Cần tiêm 2 liều cách nhau ít nhất 4 tuần để xây dựng miễn dịch cơ bản. Sau đó, chỉ cần tiêm 1 liều nhắc lại hàng năm.

• Tiêm hàng năm: Vì thành phần virus thay đổi, việc tiêm chủng lại hàng năm, bất kể vắc xin năm ngoái đã tiêm, là điều bắt buộc.

Các tác dụng phụ thường gặp và chống chỉ định của vắc xin cúm A

Tác dụng phụ thường gặp

Vắc xin cúm A rất an toàn. Các phản ứng phụ thường nhẹ và tự khỏi:

• Tại chỗ: Đau, sưng, hoặc đỏ nhẹ tại vị trí tiêm.

• Toàn thân: Sốt nhẹ, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi hoặc buồn nôn. Những triệu chứng này thường biến mất sau 1- 2 ngày.

• Phản ứng nghiêm trọng: Cực kỳ hiếm gặp (như sốc phản vệ). Các cơ sở tiêm chủng luôn chuẩn bị sẵn sàng để xử lý các phản ứng này.

Chống chỉ định của vắc xin cúm A

• Dị ứng nặng: Người có tiền sử phản ứng dị ứng nặng (sốc phản vệ) với bất kỳ thành phần nào của vắc xin cúm hoặc với liều tiêm trước.

• Trẻ em dưới 6 tháng tuổi.

• Hoãn tiêm: Người đang sốt cao hoặc đang mắc các bệnh nhiễm trùng cấp tính. Nên hoãn tiêm cho đến khi hồi phục.

Những điều cần lưu ý sau khi tiêm vắc xin cúm A để đảm bảo an toàn

Việc theo dõi sau tiêm là bước cuối cùng nhưng vô cùng quan trọng để đảm bảo an toàn và xử lý kịp thời các phản ứng không mong muốn.

• Ở lại 30 phút tại cơ sở tiêm chủng: Bắt buộc theo quy định y tế để theo dõi và xử lý các phản ứng dị ứng nghiêm trọng, có thể xảy ra ngay sau khi tiêm.

• Theo dõi tại nhà: Tiếp tục theo dõi các triệu chứng trong $48$ giờ đầu sau tiêm. Nếu có sốt nhẹ, mệt mỏi, có thể sử dụng thuốc hạ sốt (Paracetamol) theo hướng dẫn.

• Vệ sinh vị trí tiêm: Giữ sạch sẽ, không xoa, chườm nóng lạnh lên vết tiêm trừ khi có chỉ định của bác sĩ.

• Khi nào cần tái khám khẩn cấp: Tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu xuất hiện các dấu hiệu: Sốt cao liên tục >39 không hạ; phát ban da, nổi mề đay, khó thở, thở rít, hoặc sưng tấy mặt/môi/lưỡi, co giật hoặc các dấu hiệu thần kinh bất thường.

Vắn xin cúm A là lá chắn bảo vệ sức khỏe hàng đầu, đặc biệt trong bối cảnh các dịch bệnh hô hấp ngày càng phức tạp. Việc hiểu rõ tác dụng, đối tượng ưu tiên, lịch tiêm hàng năm và các lưu ý sau tiêm sẽ giúp bạn tối ưu hóa hiệu quả bảo vệ mà vắc xin mang lại. Hãy chủ động tiêm chủng và tham vấn bác sĩ để có quyết định y tế tốt nhất.

Xem thêm: cúm A có phát ban không, cách điều trị cúm A tại nhà