Cúm A: Nguyên nhân, dấu hiệu, đường lây nhiễm và điều trị

Bài viết này Dược phẩm CPC1 Hà Nội viết này Dược phẩm CPC1 Hà Nội sẽ cung cấp thông tin đầy đủ về cúm A, từ khái niệm, nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết sớm đến con đường lây nhiễm và cách điều trị đúng cách. Nội dung cũng cập nhật tình hình dịch cúm A hiện nay, đặc biệt tại Hà Nội, giúp bạn hiểu rõ mức độ nguy hiểm và chủ động bảo vệ sức khỏe. Đồng thời, bài viết đưa ra các biện pháp phòng tránh cúm A hiệu quả để giảm nguy cơ bùng phát dịch và bảo vệ cộng đồng.

Cúm A là gì? Tình hình dịch tễ cúm A hiện nay

Cúm A là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do vi rút cúm gây ra, thường khởi phát nhanh và giống với triệu chứng cảm lạnh nhưng nặng hơn. Đây là một trong những dịch bệnh hô hấp có khả năng lan nhanh trong cộng đồng, đặc biệt vào thời điểm giao mùa hoặc tụ tập đông người.

Theo thống kê của Bộ Y tế, từ đầu năm đến nay cả nước ghi nhận hơn 132.000 trường hợp mắc cúm mùa, trong đó có 3 ca tử vong. Tại Hà Nội, dịch có xu hướng lan rộng ở nhiều trường học. Trường Tiểu học An Hưng (phường Dương Nội) từng ghi nhận 20 - 30 học sinh nghỉ học cùng ngày vì sốt, ho, viêm đường hô hấp. Ở Nghệ An, 388 học sinh Trường PTDT Nội trú THCS Con Cuông phải nghỉ học để phòng dịch cúm A.

Không chỉ tăng trong cộng đồng, các bệnh viện tuyến trung ương và địa phương đều ghi nhận ca khám và điều trị cúm tăng mạnh.

• Tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, gần 50 bệnh nhân cúm đang điều trị nội trú. Nhiều trẻ nhập viện khi bệnh đã diễn tiến nặng, có tổn thương phổi hai bên và dấu hiệu bội nhiễm.

• Tại Bệnh viện Thanh Nhàn, khoảng 65 bệnh nhân đang điều trị, trong đó hơn 35 ca là cúm A, phần lớn nhập viện ngày thứ 3–4 với biểu hiện mệt nhiều, khó thở hoặc viêm phổi.

• Bệnh viện Nhi Hà Nội ghi nhận 748 bệnh nhi nghi cúm trong hai tuần đầu tháng 11. Trong đó, hơn 140 ca phải nhập viện vì cúm A với biểu hiện sốt cao liên tục, kém đáp ứng hạ sốt và nhiều trường hợp viêm phổi cũng như biến chứng nguy hiểm sau cúm.

Trước diễn biến phức tạp của dịch cúm A hiện nay, đặc biệt là các tỉnh phía Bắc và Hà Nội, các chuyên gia khuyến cáo cần tăng cường biện pháp phòng ngừa nhằm giảm nguy cơ lây lan virus và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Nguyên nhân gây bệnh cúm A 

Cúm A là một dịch bệnh hô hấp do vi rút cúm loại A gây ra. Đây là chủng virus có khả năng biến đổi liên tục, dễ lây lan nhanh trong cộng đồng và bùng phát mạnh vào thời điểm giao mùa.

Virus cúm A có cấu trúc bề mặt đặc trưng giúp nó bám vào tế bào niêm mạc đường hô hấp và nhân lên nhanh chóng. Chính khả năng biến đổi này khiến virus dễ hình thành các chủng mới, làm giảm hiệu quả miễn dịch tự nhiên và tiêm chủng trước đó, khiến con người dễ mắc bệnh.

Dấu hiệu nhận biết sớm bệnh cúm A

Nhận biết sớm bệnh cúm A giúp người bệnh và phụ huynh chủ động chăm sóc, điều trị kịp thời và hạn chế nguy cơ lây lan trong cộng đồng. Cúm A là một dịch bệnh hô hấp do vi rút cúm A gây ra, có khả năng lây nhiễm cao và tiến triển nhanh hơn so với cảm lạnh thông thường.

Các triệu chứng ban đầu của cúm A có thể giống với triệu chứng cảm lạnh nhưng xuất hiện đột ngột và rõ ràng hơn:

• Biểu hiện sốt cao: Trẻ em và người lớn đều có thể sốt từ 38 - 40°C, kéo dài 2 - 3 ngày, khó hạ sốt nếu không được chăm sóc đúng cách.

• Mệt mỏi kéo dài: Cảm giác uể oải, thiếu năng lượng, khó tập trung và giảm hoạt động thể chất.

• Đau cơ khớp: Thường xuất hiện toàn thân, đặc biệt là cơ lưng, cánh tay và chân, khiến người bệnh khó chịu khi vận động.

• Đau họng và sổ mũi: Niêm mạc họng đỏ, rát, kết hợp với chảy nước mũi nhiều, nghẹt mũi, gây khó thở nhẹ.

• Ho khan: Là dấu hiệu điển hình của cúm A, ho nhiều vào ban ngày và đêm, đôi khi kéo dài cả tuần sau khi các triệu chứng khác đã giảm.

Những triệu chứng trên có thể xuất hiện đồng thời hoặc rải rác, nhưng sốt cao và mệt mỏi kéo dài là hai dấu hiệu cảnh báo quan trọng nhất. Nhận diện sớm các triệu chứng này giúp người bệnh điều trị kịp thời và áp dụng biện pháp phòng ngừa để tránh lây lan.

Con đường lây nhiễm virus cúm A

Vi rút cúm A là nguyên nhân chính gây ra dịch bệnh hô hấp với khả năng lây lan nhanh chóng trong cộng đồng. Hiểu rõ con đường lây nhiễm giúp mọi người chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

• Qua giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện: Khi người mắc cúm A ho hoặc hắt hơi, các giọt bắn chứa virus sẽ bắn ra không khí. Người xung quanh hít phải giọt bắn này sẽ bị lây nhiễm.

• Tiếp xúc trực tiếp với dịch cơ thể: Virus có thể tồn tại trong nước mũi, nước bọt hoặc dịch tiết đường hô hấp. Khi chạm vào mũi, miệng hoặc mắt sau khi tiếp xúc với chất tiết này, virus dễ xâm nhập vào cơ thể.

• Tiếp xúc gián tiếp qua bề mặt và vật dụng: Các đồ vật như tay nắm cửa, điện thoại, bàn ghế, đồ chơi có thể bị nhiễm virus khi người bệnh tiếp xúc. Nếu người khác chạm vào và vô tình đưa tay lên mặt, họng hoặc mũi, nguy cơ mắc cúm A sẽ tăng cao.

• Lây qua không khí trong không gian kín: Trong các lớp học, văn phòng hoặc phòng sinh hoạt chung, virus cúm A có thể phát tán và tồn tại trong không khí, đặc biệt khi môi trường thiếu thông thoáng, làm tăng nguy cơ bùng phát dịch.

Cách điều trị bệnh cúm A 

Điều trị cúm A bao gồm cả dùng thuốc để giảm triệu chứng và biện pháp hỗ trợ giúp cơ thể hồi phục nhanh hơn. Việc này đặc biệt quan trọng với trẻ em, người cao tuổi hoặc những người có hệ miễn dịch yếu, nhằm tránh các biến chứng sau cúm như viêm phổi, viêm phế quản hoặc bội nhiễm.

Người bệnh cúm A có thể dùng một số loại thuốc để giảm triệu chứng bệnh. Tuy nhiên, việc dùng thuốc cần có sự chỉ định của bác sĩ điều trị, tuân thủ đúng liều lượng, thời gian điều trị và theo dõi tác dụng phụ thuốc.

• Thuốc hạ sốt, giảm đau, kháng viêm: Sử dụng các thuốc hạ sốt như paracetamol hoặc ibuprofen giúp giảm biểu hiện sốt cao, đau họng và đau cơ khớp. 

• Thuốc giảm ho và dị ứng: Các thuốc giảm ho an toàn hoặc dung dịch ngậm họng giúp giảm ho khan, làm dịu cổ họng và hạn chế kích ứng niêm mạc đường hô hấp.

• Thuốc kháng virus: Trong một số trường hợp cúm A nặng hoặc nguy cơ biến chứng cao, bác sĩ có thể kê các thuốc kháng virus (như oseltamivir) giúp giảm thời gian bệnh và hạn chế sự lây lan của virus.

• Thuốc bổ: Bổ sung thuốc bổ, vitamin tổng hợp, kẽm hoặc vitamin C theo hướng dẫn giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ cơ thể chống lại virus, cải thiện sức đề kháng và rút ngắn thời gian hồi phục.

Việc điều trị không chỉ dựa vào thuốc mà còn cần kết hợp với các biện pháp hỗ trợ tại nhà để cơ thể nhanh hồi phục và giảm nguy cơ biến chứng.

• Bù nước và điện giải: Uống nhiều nước, nước oresol, nước trái cây, hoặc súp để giữ cơ thể đủ nước, giảm mệt mỏi và hỗ trợ quá trình hạ sốt.

• Nghỉ ngơi hợp lý: Giữ trẻ hoặc người bệnh nghỉ ngơi tại nhà, tránh vận động mạnh để cơ thể tập trung chống lại virus, đồng thời giảm nguy cơ biến chứng.

• Giữ ấm cơ thể: Mặc quần áo cotton mềm mại, giữ phòng thông thoáng, tránh lạnh đột ngột giúp hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả.

• Chế độ dinh dưỡng hợp lý:: Bổ sung thực phẩm giàu vitamin, protein dễ tiêu, rau củ quả tươi, canh gà, sữa chua giúp cơ thể tăng sức đề kháng và hồi phục nhanh hơn.

• Vệ sinh mũi họng và môi trường: Súc miệng, rửa mũi bằng nước muối sinh lý, vệ sinh không gian sống sạch sẽ giúp giảm tải virus trong đường hô hấp và hỗ trợ phòng ngừa bệnh hô hấp cho các thành viên khác trong gia đình.

Người bệnh cần đi khám ngay nếu xuất hiện sốt cao kéo dài, khó thở, ho nặng hoặc bội nhiễm vi khuẩn, đặc biệt là trẻ em, người cao tuổi hoặc người có bệnh nền. Việc can thiệp kịp thời giúp hạn chế biến chứng và rút ngắn thời gian hồi phục.

Biện pháp phòng tránh cúm A

Phòng tránh cúm A là cách hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe cho bản thân, đặc biệt là cúm a ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong mùa dịch. Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa chi tiết, dễ thực hiện:

• Tiêm vaccine cúm hàng năm: Tiêm vaccine cúm A là phương pháp phòng bệnh chủ động, giúp cơ thể tạo kháng thể chống lại virus. 

• Rửa tay thường xuyên: Virus cúm có thể tồn tại trên tay và các vật dụng. Rửa tay đúng cách bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn giúp hạn chế virus xâm nhập qua mũi, miệng hoặc mắt.

• Vệ sinh mũi họng: Súc miệng, rửa mũi bằng nước muối sinh lý giúp loại bỏ virus trong đường hô hấp, giảm nguy cơ lây lan.

• Đeo khẩu trang: Khi đến nơi đông người hoặc khu vực có dịch, việc đeo khẩu trang giúp ngăn giọt bắn chứa virus xâm nhập đường hô hấp.

• Hạn chế tiếp xúc người bệnh: Tránh gần gũi, nói chuyện hay vui đùa với người đang mắc cúm A để giảm nguy cơ lây nhiễm.

• Khử trùng bề mặt: Các vật dụng trong nhà, tay nắm cửa, đồ chơi, bàn ghế cần được lau sạch và khử trùng định kỳ để ngăn virus tồn tại và lây lan.

• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Bổ sung đầy đủ dưỡng chất giúp cơ thể tăng sức đề kháng và giảm nguy cơ mắc cúm.

• Tập thể dục đều đặn: Tập luyện thể dục thể thao với tần suất phù hợp giúp tăng cường tuần hoàn và hệ miễn dịch. 

• Giữ môi trường sống sạch, thoáng: Không gian sống thông thoáng, tránh ẩm mốc, khói bụi và ô nhiễm giúp giảm sự sinh sôi của virus và cải thiện sức khỏe hô hấp.

• Duy trì thói quen sống lành mạnh: Ngủ đủ giấc, hạn chế căng thẳng, duy trì vệ sinh cá nhân tốt và rèn luyện thể chất đều đặn giúp cơ thể khỏe mạnh.

Cúm A là một dịch bệnh hô hấp phổ biến, do vi rút cúm A gây ra, có khả năng lây lan nhanh và dễ dẫn đến biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Nhận biết dấu hiệu sớm như sốt cao, mệt mỏi kéo dài, ho khan, sổ mũi và đau họng, đau cơ khớp giúp người bệnh chủ động chăm sóc và áp dụng biện pháp phòng ngừa hiệu quả.