Cách sử dụng thuốc nhỏ mắt đúng và hiệu quả, tránh kích ứng và nhiễm trùng

Cách sử dụng thuốc nhỏ mắt đúng cách không chỉ giúp điều trị hiệu quả các bệnh về mắt mà còn hạn chế nguy cơ kích ứng, nhiễm trùng và tác dụng phụ không mong muốn. Bài viết dưới đây của CPC1 Hà Nội sẽ hướng dẫn chi tiết từng bước nhỏ thuốc an toàn, những sai lầm thường gặp và lưu ý quan trọng khi dùng. Đừng bỏ qua nếu bạn thường xuyên phải dùng thuốc nhỏ mắt!

Vì sao cần biết cách sử dụng thuốc nhỏ mắt đúng cách?

Đôi mắt là cơ quan cực kỳ nhạy cảm và dễ bị tổn thương bởi những tác nhân nhỏ nhất từ bụi bẩn, vi khuẩn, cho đến thao tác sử dụng thuốc không đúng cách. Chính vì vậy, việc nắm rõ cách sử dụng thuốc nhỏ mắt là điều vô cùng cần thiết để bảo vệ sức khỏe mắt một cách toàn diện và hiệu quả.

Nhiều người chủ quan cho rằng chỉ cần nhỏ vài giọt là xong, nhưng thực tế nếu sử dụng sai liều lượng thuốc nhỏ mắt, không đúng thời điểm dùng thuốc nhỏ mắt hay không giữ vệ sinh khi nhỏ, mắt bạn có thể bị kích ứng, nhiễm khuẩn, viêm kết mạc, thậm chí ảnh hưởng đến thị lực lâu dài. Những tác dụng phụ của thuốc nhỏ mắt như nóng rát, châm chích, khô hoặc đỏ mắt cũng thường bắt nguồn từ việc dùng không đúng cách.

Kỹ thuật nhỏ mắt đúng cách không chỉ giúp thuốc phát huy tối đa hiệu quả điều trị mà còn hạn chế tối đa việc thất thoát thuốc do chảy tràn hay bay hơi. Việc này góp phần tránh lãng phí thuốc nhỏ mắt và tiết kiệm chi phí điều trị, đặc biệt với những loại thuốc đắt tiền hoặc phải dùng dài ngày.

Thêm vào đó, không ít người quên nhỏ thuốc đúng giờ hoặc không biết xử lý khi quên nhỏ mắt ra sao, dẫn đến gián đoạn quá trình điều trị. Hay như tư thế đầu khi nhỏ thuốc không đúng, ngửa quá cao hoặc nghiêng không đúng bên cũng khiến thuốc không vào được hốc mắt như mong muốn.

Để đảm bảo an toàn, bạn nên ghi nhớ các lưu ý khi dùng thuốc nhỏ mắt, đặc biệt là tránh nhiễm khuẩn khi nhỏ mắt. Ngoài ra, cần tuân thủ cách bảo quản thuốc nhỏ mắt đúng cách và không dùng thuốc quá thời hạn sử dụng sau khi mở nắp.

Các bước sử dụng thuốc nhỏ mắt đúng cách theo hướng dẫn chuyên gia

Sử dụng thuốc nhỏ mắt không đúng cách có thể dẫn đến tác dụng phụ thuốc nhỏ mắt như rát, đỏ, kích ứng, và thậm chí là nhiễm trùng nếu không đảm bảo vệ sinh. Dưới đây là kỹ thuật nhỏ mắt đúng cách được các chuyên gia nhãn khoa khuyến nghị, giúp bạn đạt hiệu quả điều trị cao, tránh nhiễm khuẩn khi nhỏ mắt, đồng thời tiết kiệm thuốc và giảm rủi ro không mong muốn.

Bước 1: Vệ sinh tay sạch sẽ – bước đầu tiên không thể bỏ qua

Đây là lưu ý khi dùng thuốc nhỏ mắt mà hầu hết người dùng thường xem nhẹ. Rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước chảy, sau đó lau khô bằng khăn sạch sẽ giúp loại bỏ vi khuẩn và ngăn nhiễm khuẩn vào mắt.

Bước 2: Lắc nhẹ lọ thuốc nếu có hướng dẫn

Một số loại thuốc nhỏ mắt có thành phần dễ lắng đọng cần được lắc đều trước khi nhỏ để đảm bảo liều lượng thuốc nhỏ mắt được phân bổ chính xác.

Bước 3: Ngửa nhẹ đầu ra sau – chú ý tư thế đầu khi nhỏ thuốc

Tư thế đầu khi nhỏ thuốc rất quan trọng. Ngửa nhẹ đầu ra sau, mắt nhìn lên trần nhà, dùng một tay kéo nhẹ mí dưới để tạo thành một “túi nhỏ”. Đây là nơi lý tưởng để nhỏ thuốc vào và giúp thuốc không bị chảy ra ngoài.

Bước 4: Nhỏ đúng số giọt được kê – không nên nhỏ quá liều

Tuân thủ liều lượng thuốc nhỏ mắt như chỉ định. Thông thường mỗi lần chỉ nên nhỏ 1-2 giọt vào mỗi mắt, dù có cảm giác "chưa đủ" thì cũng không nên nhỏ thêm, vì dung tích của mắt chỉ chứa được khoảng 1-2 giọt, nhỏ quá sẽ tràn ra ngoài và lãng phí.

Bước 5: Nhắm mắt nhẹ và giữ nguyên khoảng 1-2 phút

Sau khi nhỏ, bạn không nên chớp mắt liên tục, thay vào đó hãy nhắm mắt nhẹ nhàng và giữ yên. Nếu cần, có thể dùng ngón tay nhẹ nhàng ấn vào khóe mắt trong (gần sống mũi) để thuốc không trôi xuống mũi giúp giảm nguy cơ vị đắng và hạn chế tác dụng phụ thuốc nhỏ mắt toàn thân.

Bước 6: Lau sạch thuốc thừa nếu bị tràn ra ngoài

Dùng khăn giấy sạch lau vùng da quanh mắt nếu có thuốc trào ra. Tuyệt đối không để đầu lọ thuốc chạm vào mi mắt, lông mi hay tay để tránh nhiễm khuẩn khi nhỏ mắt.

Bước 7: Đóng kín nắp, bảo quản đúng điều kiện

Sau khi dùng xong, hãy đóng nắp ngay lập tức, không để hở tránh vi khuẩn xâm nhập. Cách bảo quản thuốc nhỏ mắt tùy theo từng loại, có loại cần bảo quản trong tủ lạnh, có loại chỉ cần tránh ánh sáng trực tiếp. Luôn đọc kỹ hướng dẫn trên nhãn hoặc hỏi ý kiến bác sĩ/dược sĩ.

Cách sử dụng nhiều loại thuốc nhỏ mắt cùng lúc đúng cách

Khi phải sử dụng nhiều loại thuốc nhỏ mắt cùng lúc, bạn không thể nhỏ “liền một mạch” từng loại mà không có chiến lược rõ ràng. Việc nhỏ thuốc sai cách không chỉ làm giảm hiệu quả điều trị mà còn gây tác dụng phụ, lãng phí thuốc, thậm chí khiến tình trạng mắt nặng hơn do nhiễm khuẩn hoặc tương tác thuốc.

Dưới đây là hướng dẫn chi tiết giúp bạn sử dụng đúng và an toàn:

• Phân biệt rõ từng loại thuốc trước khi sử dụng: Đầu tiên, bạn cần nhận biết rõ mỗi loại thuốc nhỏ mắt có công dụng gì. Mỗi loại sẽ có liều lượng thuốc nhỏ mắt và thời điểm dùng thuốc nhỏ mắt khác nhau, nên ghi chú rõ trên vỏ lọ hoặc dùng đánh dấu màu để tránh nhầm lẫn.

• Giãn cách ít nhất 5–10 phút giữa các loại thuốc: Đây là kỹ thuật nhỏ mắt đúng cách cực kỳ quan trọng khi dùng từ 2 loại trở lên. Nếu nhỏ liên tiếp các thuốc chỉ cách nhau vài giây, thuốc sau có thể rửa trôi thuốc trước, làm giảm tác dụng, gây kích ứng hoặc tương tác không mong muốn. Nên nhỏ thuốc có độ nhớt loãng trước, thuốc đặc hơn sau cùng. Nếu có thuốc mỡ mắt, dùng cuối cùng để tránh cản trở thuốc nhỏ mắt hấp thụ.

• Đảm bảo vệ sinh tuyệt đối trong từng lần nhỏ: Khi sử dụng liên tiếp nhiều loại thuốc nhỏ mắt, nguy cơ nhiễm khuẩn tăng cao nếu bạn không chú ý vệ sinh. Do vậy, cần tuyệt đối giữ vệ sinh trong từng lần nhỏ thuốc và đóng nắp ngay sau mỗi lần sử dụng.

• Giữ đúng tư thế đầu khi nhỏ thuốc: Tư thế đầu khi nhỏ thuốc lý tưởng là ngửa nhẹ đầu ra sau, mắt nhìn lên trên, giữ yên khi nhỏ và không chớp mắt ngay sau đó. Việc nhỏ nhiều loại thuốc sẽ cần bạn kiên nhẫn giữ đúng tư thế này trong từng lần nhỏ, tránh để thuốc trôi lệch hoặc chảy ra ngoài. 

• Theo dõi tác dụng phụ thuốc nhỏ mắt: Một số thuốc có thể gây cảm giác nóng rát, cay mắt hoặc mờ tạm thời. Nếu dùng nhiều loại thuốc, cần lưu ý tác dụng phụ thuốc nhỏ mắt để phân biệt thuốc nào gây phản ứng. Trong trường hợp xảy ra hiện tượng đỏ mắt, sưng nề, đau nhức, cần ngừng ngay và tham khảo ý kiến bác sĩ. 

Sử dụng nhiều loại thuốc nhỏ mắt cùng lúc đòi hỏi sự chính xác, kiên trì và hiểu biết. Đừng chỉ nghĩ “nhỏ vào mắt là xong” mà hãy thực hiện đúng thứ tự, đúng thời điểm dùng thuốc nhỏ mắt, đúng liều lượng, giữ vệ sinh và theo dõi kỹ phản ứng của mắt. Một vài phút cẩn thận mỗi ngày sẽ giúp bạn tránh nhiễm khuẩn khi nhỏ mắt, hạn chế tác dụng phụ và đảm bảo hiệu quả điều trị tối ưu.

Những sai lầm thường gặp khi dùng thuốc nhỏ mắt

Dù thuốc nhỏ mắt là một trong những loại thuốc phổ biến và dễ sử dụng, nhưng thực tế không ít người vẫn đang dùng sai cách mà không hay biết. Những sai lầm tưởng chừng vô hại này có thể dẫn đến kích ứng mắt, nhiễm khuẩn, giảm hiệu quả điều trị, thậm chí làm bệnh trầm trọng hơn.

Dưới đây là các lỗi thường gặp nhất mà bạn nên tránh tuyệt đối khi sử dụng thuốc nhỏ mắt.

• Nhỏ sai liều lượng thuốc nhỏ mắt: Một trong những lưu ý khi dùng thuốc nhỏ mắt quan trọng nhất là nhỏ đúng liều được bác sĩ kê đơn. Nhiều người nghĩ “nhỏ càng nhiều càng tốt” hoặc “quên thì bù gấp đôi”. Đây đều là những hiểu lầm tai hại. 

• Không giữ đúng tư thế đầu khi nhỏ thuốc: Tư thế đầu khi nhỏ thuốc rất quan trọng nhưng lại bị bỏ qua. Nhiều người cúi đầu xuống, nhắm mắt chặt, hoặc chớp mắt ngay sau khi nhỏ khiến thuốc không vào đúng vị trí, chảy ra ngoài, gây lãng phí và giảm hiệu quả.

• Chạm đầu lọ thuốc vào mắt hoặc lông mi: Đây là sai lầm nghiêm trọng vì có thể làm nhiễm khuẩn đầu lọ, tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi, và lây ngược lại vào mắt trong những lần dùng sau. 

• Dùng thuốc đã hết hạn hoặc không bảo quản đúng cách: Cách bảo quản thuốc nhỏ mắt rất quan trọng nhưng thường bị xem nhẹ. Một số sai lầm thường gặp là dùng thuốc quá 15–30 ngày sau khi mở nắp, không đậy nắp chặt, để lọ thuốc tiếp xúc với không khí và bảo quản nơi ẩm, nóng, ánh nắng chiếu trực tiếp.

• Nhỏ liên tục nhiều loại thuốc mà không giãn cách: Khi sử dụng nhiều loại thuốc nhỏ mắt, nếu không giãn cách tối thiểu 5–10 phút giữa mỗi loại, thuốc sau có thể rửa trôi thuốc trước, gây tương tác hoặc giảm hiệu lực.

• Không tuân thủ thời điểm dùng thuốc nhỏ mắt: Một số người nhỏ thuốc lúc nào tiện, lúc nhớ lúc không. Điều này khiến nồng độ thuốc trong mắt không ổn định, ảnh hưởng đến kết quả điều trị. Để xử lý khi quên nhỏ mắt, hãy tham khảo bác sĩ, đừng tự ý nhỏ dồn 2 liều cùng lúc.

• Tự ý dừng thuốc hoặc dùng kéo dài quá mức: Dừng thuốc sớm khi thấy triệu chứng đỡ hoặc kéo dài khi chưa khỏi đều là sai lầm. Việc này có thể gây kháng thuốc, tác dụng phụ, hoặc làm bệnh nặng thêm. Đó là lý do cần dùng đúng và đủ thời gian bác sĩ chỉ định, kể cả khi mắt đã “có vẻ ổn hơn”.

• Không rửa tay sạch trước khi nhỏ thuốc: Đây là lỗi phổ biến gây nhiễm khuẩn mắt, nhất là với người hay dùng tay dụi mắt hoặc sờ vào đầu lọ thuốc.

Những lưu ý quan trọng khi sử dụng thuốc nhỏ mắt

Đôi mắt là một trong những cơ quan nhạy cảm và dễ tổn thương nhất trên cơ thể. Vì vậy, việc sử dụng thuốc nhỏ mắt cần được thực hiện đúng cách và cẩn thận để đạt hiệu quả điều trị tối ưu, đồng thời tránh gây kích ứng, nhiễm khuẩn hoặc tác dụng phụ không mong muốn. Dưới đây là những lưu ý khi dùng thuốc nhỏ mắt bạn tuyệt đối không nên bỏ qua.

• Giữ vệ sinh khi nhỏ thuốc: Trước khi nhỏ thuốc, bạn cần rửa tay thật sạch bằng xà phòng và nước để loại bỏ vi khuẩn, bụi bẩn. Đồng thời, không để đầu lọ tiếp xúc với mắt, lông mi hay tay. Việc này giúp tránh nhiễm khuẩn khi nhỏ mắt, bảo vệ chất lượng thuốc trong suốt quá trình sử dụng.

• Tuân thủ đúng liều lượng thuốc nhỏ mắt: Tuyệt đối không nhỏ thuốc quá liều hoặc ít hơn chỉ định. Liều lượng thuốc nhỏ mắt thường là 1–2 giọt/lần, và dùng từ 2–4 lần/ngày tùy loại thuốc và tình trạng bệnh.

• Đảm bảo đúng thời điểm dùng thuốc nhỏ mắt: Mỗi loại thuốc có thời điểm dùng thuốc nhỏ mắt khác nhau: có loại nên nhỏ vào buổi sáng, có loại trước khi đi ngủ, hoặc theo khung giờ cố định trong ngày. Bỏ lỡ thời điểm phù hợp có thể làm giảm tác dụng điều trị.

• Duy trì tư thế đầu đúng khi nhỏ thuốc: Tư thế đầu khi nhỏ thuốc ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thuốc vào mắt hiệu quả. Tư thế đúng là ngửa đầu nhẹ ra sau, mắt nhìn lên trần nhà. Sau đó, dùng tay kéo nhẹ mi dưới để tạo túi nhỏ và nhỏ thuốc vào phần túi kết mạc. Nhắm mắt nhẹ nhàng 1–2 phút, không chớp liên tục.

• Giữ khoảng cách giữa các loại thuốc nếu dùng nhiều: Khi cần sử dụng nhiều loại thuốc nhỏ mắt, hãy giãn cách mỗi lần nhỏ ít nhất 5–10 phút để tránh thuốc mới làm loãng hoặc rửa trôi thuốc cũ. Điều này đảm bảo kỹ thuật nhỏ mắt đúng cách và không ảnh hưởng đến tác dụng của từng loại thuốc.

• Nhớ đúng cách bảo quản thuốc nhỏ mắt: Cách bảo quản thuốc nhỏ mắt ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng thuốc. Hãy đậy nắp chặt sau khi sử dụng, không dùng thuốc đã quá hạn hoặc đã mở quá 30 ngày và không sử dụng nếu thuốc có dấu hiệu đổi màu, vẩn đục, có cặn.

• Cẩn trọng với tác dụng phụ thuốc nhỏ mắt: Một số tác dụng phụ thuốc nhỏ mắt có thể xuất hiện sau vài lần sử dụng như cay rát, khô mắt, đỏ mắt, dị ứng, ngứa, sưng mí, tăng nhãn áp (với thuốc chứa corticoid)… Khi gặp những triệu chứng này, bạn nên ngưng dùng thuốc và tham khảo ý kiến bác sĩ ngay lập tức.

• Cách xử lý khi quên nhỏ mắt: Nếu bạn quên nhỏ một liều thuốc, hãy nhỏ ngay khi nhớ ra, trừ khi đã gần đến liều kế tiếp. Trong trường hợp đó, bỏ qua liều đã quên, không được nhỏ gấp đôi để bù. Việc này sẽ giúp duy trì liều lượng thuốc nhỏ mắt ổn định, tránh quá tải cho mắt.

• Tuyệt đối không chia sẻ thuốc nhỏ mắt: Mỗi loại thuốc nhỏ mắt được kê theo tình trạng bệnh lý riêng. Việc chia sẻ thuốc với người khác có thể làm lây nhiễm vi khuẩn và không phù hợp với tình trạng mắt người dùng, gây nguy hiểm.

>>>Xem thêm:

• Cảnh báo: Tác hại của việc lạm dụng thuốc nhỏ mắt
• Thuốc nhỏ mắt có tác dụng gì? Hiểu đúng để dùng an toàn

Việc sử dụng thuốc nhỏ mắt tưởng chừng đơn giản nhưng lại đòi hỏi sự chính xác và hiểu biết nhất định để đạt được hiệu quả điều trị tối ưu và tránh các biến chứng như kích ứng, nhiễm khuẩn hay tác dụng phụ nguy hiểm. Bằng cách tuân thủ đúng kỹ thuật nhỏ mắt đúng cách, sử dụng đúng liều lượng thuốc nhỏ mắt, thời điểm phù hợp, và duy trì tư thế đầu khi nhỏ thuốc hợp lý cùng cách xử lý khi quên liều, bạn sẽ giúp đôi mắt được chăm sóc an toàn và hiệu quả hơn.