9 Lưu ý khi dùng thuốc nhỏ mắt đúng cách, tránh hại mắt

Việc sử dụng thuốc nhỏ mắt tưởng chừng đơn giản nhưng nếu không đúng cách có thể gây hại cho mắt, thậm chí làm bệnh nghiêm trọng hơn. Bài viết "9 Lưu Ý Khi Dùng Thuốc Nhỏ Mắt Đúng Cách Tránh Hại Mắt" sẽ giúp bạn nắm rõ các nguyên tắc quan trọng khi dùng thuốc nhỏ mắt và những sai lầm thường gặp cùng cách nhỏ thuốc đúng chuẩn. Cùng Shop CPC1 Hà Nội tìm hiểu để bảo vệ đôi mắt khỏe mạnh và tránh những rủi ro không đáng có!

Vì sao cần lưu ý khi dùng thuốc nhỏ mắt?

Thuốc nhỏ mắt là một dạng dung dịch nhỏ mắt được sử dụng phổ biến trong điều trị các bệnh lý về mắt như viêm kết mạc, đau mắt đỏ, dị ứng hoặc khô mắt. Tuy nhiên, mắt là cơ quan vô cùng nhạy cảm nên nếu không sử dụng đúng cách, thuốc nhỏ mắt có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng.

Trước hết, nếu dùng sai liều dùng thuốc nhỏ mắt hoặc dùng sai cách sử dụng thuốc nhỏ mắt, người dùng có thể gặp tác dụng phụ thuốc nhỏ mắt. Một số tác dụng phụ của thuốc nhỏ mắt thường gặp là kích ứng, đỏ mắt, chảy nước mắt, nóng rát hoặc thậm chí làm bệnh nặng thêm. Ngoài ra, còn tăng nhãn áp, thay đổi thị lực tạm thời hoặc dị ứng với thành phần thuốc.

Thứ hai, việc không đảm bảo vệ sinh khi dùng thuốc nhỏ mắt như chạm đầu nhỏ thuốc vào mắt, tay hoặc các bề mặt có thể gây nhiễm khuẩn ngược, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm và tổn thương giác mạc. Đó là lý do cách sử dụng thuốc nhỏ mắt đúng cách cần được tuân thủ nghiêm ngặt.

Ngoài ra, không phải ai cũng có thể dùng thuốc nhỏ mắt. Một số tình trạng như có vết thương hở ở mắt, dị ứng với thành phần thuốc hoặc đang điều trị mắt bằng phương pháp khác là những chống chỉ định thuốc nhỏ mắt quan trọng. Bạn cũng cần biết khi nào không nên dùng thuốc nhỏ mắt, đặc biệt trong các trường hợp tự ý dùng mà chưa có chỉ định từ bác sĩ.

Không kém phần quan trọng là thời gian dùng thuốc. Một số loại thuốc nhỏ mắt nhỏ quá lâu có thể gây lờn thuốc hoặc ảnh hưởng đến các cấu trúc nhạy cảm của mắt. Bên cạnh đó, bạn cần nắm rõ cách bảo quản thuốc nhỏ mắt, tránh ánh nắng trực tiếp, không để thuốc ở nơi quá nóng hoặc quá lạnh và không dùng thuốc đã quá hạn hoặc đổi màu.

9 lưu ý quan trọng khi dùng thuốc nhỏ mắt

Trước khi áp dụng các lưu ý khi sử dụng, bạn nên nắm rõ phân loại và công dụng thuốc nhỏ mắt để tránh dùng sai mục đích. Dưới đây là 9 lưu ý cần thiết khi dùng dịch nhỏ mắt, đặc biệt với những ai đang điều trị bệnh lý về mắt.

Rửa tay sạch trước khi nhỏ mắt

Đây là bước đầu tiên và quan trọng để đảm bảo vệ sinh khi dùng thuốc nhỏ mắt. Tay chứa nhiều vi khuẩn, nếu không rửa sạch trước khi nhỏ có thể gây nhiễm trùng mắt. Bạn nên dùng xà phòng sát khuẩn và lau tay khô bằng khăn sạch trước khi mở nắp thuốc.

Tháo kính áp tròng trước khi nhỏ thuốc

Nhiều dịch nhỏ mắt có chứa chất bảo quản hoặc hoạt chất có thể bám vào kính áp tròng và gây kích ứng. Trừ khi thuốc được chỉ định dùng chung với kính, bạn nên tháo kính ra và đợi ít nhất 15–20 phút sau khi nhỏ thuốc mới đeo lại.

Kiểm tra hạn sử dụng trước và sau khi mở nắp

Thuốc nhỏ mắt sau khi mở nắp thường chỉ sử dụng được trong 15–30 ngày, tùy loại. Việc dùng thuốc đã quá hạn có thể làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn và giảm hiệu quả điều trị. Hãy chú ý đến cả hạn in trên bao bì lẫn ngày mở nắp. Đây cũng là một phần quan trọng trong việc bảo quản thuốc nhỏ mắt.

Không dùng chung thuốc nhỏ mắt với người khác

Thuốc nhỏ mắt là sản phẩm dùng cá nhân. Việc dùng chung có thể làm lây truyền vi khuẩn, virus gây viêm kết mạc, đau mắt đỏ... và ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. Đây cũng là chống chỉ định thuốc nhỏ mắt cần tuyệt đối tránh.

Không để đầu lọ thuốc chạm vào mắt hoặc tay

Đầu nhỏ thuốc nếu chạm vào mắt, lông mi hoặc tay có thể bị nhiễm bẩn, dẫn đến tình trạng nhiễm khuẩn ngược. Khi nhỏ, bạn nên giữ đầu lọ cách mắt khoảng 1–2cm để đảm bảo vệ sinh khi dùng thuốc nhỏ mắt.

Mỗi lần nhỏ tối đa 1–2 giọt/lần/1 mắt

Một lượng nhỏ đã đủ để bao phủ toàn bộ bề mặt nhãn cầu. Nhỏ quá nhiều không tăng hiệu quả mà còn có thể gây tác dụng phụ thuốc nhỏ mắt, như cay mắt, rát mắt, chảy nước mắt, thậm chí tăng hấp thu vào máu. Đây là một lưu ý quan trọng về liều dùng thuốc nhỏ mắt bạn không nên bỏ qua.

Dùng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ/dược sĩ

Không nên tự ý mua thuốc nhỏ mắt, đặc biệt các loại chứa corticoid hoặc kháng sinh. Nếu không dùng đúng cách sử dụng thuốc nhỏ mắt, bạn có thể gặp phải các tác dụng phụ của thuốc nhỏ mắt như teo giác mạc, tăng nhãn áp hoặc kháng thuốc. Luôn tham khảo ý kiến chuyên môn trước khi dùng.

Tuân thủ đúng liều lượng và thời gian dùng thuốc

Ngay cả khi triệu chứng cải thiện, bạn vẫn cần dùng đủ liệu trình theo chỉ định. Việc tự ý ngừng thuốc có thể khiến bệnh tái phát, nhờn thuốc hoặc biến chứng nặng hơn. Do đó, hãy đảm bảo bạn sử dụng thuốc đúng thời gian dùng thuốc và đủ liều lượng được khuyến nghị.

Nếu dùng nhiều loại thuốc nhỏ mắt, nên cách nhau tối thiểu 5–10 phút

Khi phải dùng nhiều loại dịch nhỏ mắt cùng lúc (ví dụ: thuốc kháng viêm, kháng sinh, thuốc điều trị tăng nhãn áp...), bạn cần nhỏ cách nhau ít nhất 5–10 phút để tránh pha loãng, rửa trôi hoặc tương tác giữa các loại thuốc. Điều này giúp đảm bảo hiệu quả từng loại và tránh tác dụng phụ thuốc nhỏ mắt không mong muốn.

Những sai lầm phổ biến khi dùng thuốc nhỏ mắt

Dù thuốc nhỏ mắt là sản phẩm phổ biến và dễ mua, nhưng không phải ai cũng biết cách sử dụng đúng. Nhiều người mắc phải các sai lầm tưởng như nhỏ nhưng lại gây ảnh hưởng lớn đến hiệu quả điều trị và sức khỏe thị lực. Dưới đây là những sai lầm phổ biến khi dùng dịch nhỏ mắt bạn nên tránh để hạn chế tác dụng phụ thuốc nhỏ mắt và sử dụng an toàn hơn.

Dùng thuốc nhỏ mắt một cách tùy tiện, không đọc kỹ hướng dẫn

Nhiều người có thói quen dùng thuốc theo cảm tính hoặc theo người quen giới thiệu mà không hề đọc kỹ tờ hướng dẫn đi kèm. Điều này rất nguy hiểm, bởi mỗi loại dịch nhỏ mắt có chống chỉ định thuốc nhỏ mắt và chỉ định riêng biệt. 

Không đọc kỹ hướng dẫn đồng nghĩa với việc bạn có thể sử dụng sai liều dùng thuốc nhỏ mắt, dùng sai cách hoặc không đúng thời gian dùng thuốc. Từ đó, làm giảm hiệu quả và gây ra các tác dụng phụ của thuốc nhỏ mắt như kích ứng, đỏ mắt, nhức mỏi mắt kéo dài...

Tự mua thuốc nhỏ mắt có kháng sinh hoặc steroid mà không kê toa

Một trong những sai lầm nghiêm trọng nhất là tự ý dùng thuốc nhỏ mắt chứa kháng sinh hoặc corticosteroid (steroid) – những loại thuốc cần được kê toa từ bác sĩ. Việc sử dụng bừa bãi có thể dẫn đến tác dụng phụ thuốc nhỏ mắt nặng như tăng nhãn áp, loét giác mạc, thậm chí suy giảm thị lực. 

Đặc biệt, nếu dùng không đúng với bệnh lý đang gặp phải, bạn có thể khiến tình trạng tệ hơn. Đây cũng là lý do tại sao luôn cần tư vấn chuyên môn để xác định khi nào không nên dùng thuốc nhỏ mắt.

Lạm dụng thuốc nhỏ mắt khiến mắt khô - mỏi nặng hơn

Một số người thường xuyên nhỏ thuốc mỗi khi thấy khô, mỏi hay cay mắt mà không xác định được nguyên nhân. Thực tế, việc lạm dụng dịch nhỏ mắt, đặc biệt là loại có chất co mạch hoặc chất bảo quản, có thể làm mất cân bằng nước mắt, gây khô giác mạc và tăng nguy cơ tổn thương mắt. 

Hơn nữa, việc sử dụng không kiểm soát cũng khiến mắt mất khả năng điều tiết tự nhiên, thậm chí phải lệ thuộc vào thuốc. Điều quan trọng là cần tuân thủ đúng liều dùng thuốc nhỏ mắt và không dùng quá thời gian dùng thuốc được khuyến cáo.

Nhỏ thuốc không đúng cách

Cách sử dụng thuốc nhỏ mắt đúng không chỉ là nhỏ vào đúng vị trí mà còn liên quan đến các yếu tố như vệ sinh khi dùng thuốc nhỏ mắt, tránh để đầu lọ chạm vào mắt, giữ mắt ngửa đúng góc, nhắm mắt đúng thời gian sau khi nhỏ… Nếu thao tác sai, không những hiệu quả thuốc bị giảm mà còn có thể đưa vi khuẩn vào mắt hoặc làm hỏng đầu lọ thuốc. 

Ngoài ra, bảo quản sai như không đóng nắp ngay sau khi dùng hoặc để thuốc nơi quá nóng/lạnh… cũng ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả điều trị. Vì vậy, đừng bỏ qua hướng dẫn chi tiết và cách bảo quản thuốc nhỏ mắt đúng cách.

Hướng dẫn cách nhỏ thuốc nhỏ mắt đúng chuẩn

Việc nhỏ thuốc tưởng như đơn giản, nhưng nếu không thực hiện đúng cách có thể ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị, gây kích ứng hoặc nhiễm khuẩn mắt. Vì thế, nắm rõ cách sử dụng thuốc nhỏ mắt chuẩn y khoa là điều cần thiết để phòng tránh tác dụng phụ thuốc nhỏ mắt và bảo vệ sức khỏe thị lực lâu dài. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết bạn nên áp dụng:

Bước 1: Vệ sinh tay sạch sẽ trước khi sử dụng

Đây là bước không thể bỏ qua nhằm đảm bảo vệ sinh khi dùng thuốc nhỏ mắt, tránh đưa vi khuẩn từ tay vào mắt. Hãy rửa tay bằng xà phòng kháng khuẩn, lau khô bằng khăn sạch trước khi mở nắp lọ thuốc.

Bước 2: Kiểm tra lọ thuốc trước khi nhỏ

Hãy kiểm tra kỹ hạn sử dụng, màu sắc dung dịch và tình trạng chai lọ. Nếu dịch nhỏ mắt đổi màu, bị vẩn đục, hoặc đã quá hạn, bạn tuyệt đối không nên sử dụng. Việc này giúp phòng tránh tác dụng phụ của thuốc nhỏ mắt và các nguy cơ nhiễm khuẩn.

Bước 3: Tư thế nhỏ thuốc đúng cách

• Ngửa đầu ra sau hoặc nằm ngửa.

• Dùng một tay kéo nhẹ mí dưới tạo thành túi nhỏ.

• Tay còn lại cầm lọ thuốc, giữ đầu nhỏ cách mắt khoảng 1–2 cm, tránh để chạm vào mắt hoặc tay.

Bước 4: Nhỏ đúng liều lượng

Hầu hết các loại thuốc chỉ yêu cầu nhỏ 1–2 giọt/lần/mắt, không nên nhỏ nhiều hơn vì mắt chỉ hấp thu một lượng rất nhỏ, phần dư sẽ bị chảy ra ngoài. Nhỏ quá liều có thể gây tác dụng phụ thuốc nhỏ mắt hoặc làm giảm hiệu quả điều trị.

Bước 5: Nhắm mắt nhẹ và không chớp

Sau khi nhỏ, nên nhắm mắt lại nhẹ nhàng khoảng 1 phút để thuốc thẩm thấu tốt. Không nên chớp mắt hoặc dụi mắt vì có thể làm trôi thuốc ra ngoài.

Bước 6: Đóng nắp ngay sau khi dùng và bảo quản đúng cách

Để đảm bảo chất lượng và hạn chế nhiễm khuẩn, bạn nên đóng chặt nắp lọ thuốc sau mỗi lần dùng và bảo quản thuốc nhỏ mắt ở nơi thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp, không để trong cốp xe hoặc nơi ẩm ướt.

Bên cạnh các bước sử dụng thuốc nhỏ mắt đúng chuẩn, người dùng cũng cần lưu ý một số vấn đề quan trọng sau:

• Dùng nhiều loại thuốc phải cách nhau ít nhất 5-10 phút: Nếu bác sĩ kê từ 2 loại dịch nhỏ mắt trở lên, hãy đảm bảo khoảng cách giữa mỗi lần nhỏ là 5–10 phút để tránh pha loãng thuốc hoặc gây tương tác thuốc. Trong trường hợp có thuốc mỡ, nên nhỏ thuốc nước trước, sau đó mới bôi thuốc mỡ sau cùng.

• Tuân thủ đúng liều và thời gian sử dụng: Không tự ý tăng liều, giảm liều hay kéo dài thời gian dùng thuốc quá mức cần thiết. Hãy tuân theo chỉ định của bác sĩ về liều dùng thuốc nhỏ mắt, thời điểm và số lần sử dụng mỗi ngày để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất.

• Nắm rõ các trường hợp không nên dùng thuốc nhỏ mắt: Không dùng nếu bạn thuộc nhóm có chống chỉ định thuốc nhỏ mắt. Cụ thể như: dị ứng với thành phần thuốc, nhiễm trùng nặng chưa rõ nguyên nhân, đang mang thai hoặc cho con bú (với một số loại thuốc đặc trị). Nếu có biểu hiện bất thường sau khi nhỏ như đau rát dữ dội, mờ mắt, đỏ mắt kéo dài… hãy ngưng dùng và tham khảo ý kiến bác sĩ ngay.

Thuốc nhỏ mắt là phương pháp điều trị tại chỗ mang lại hiệu quả nhanh chóng cho nhiều bệnh lý về mắt. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc nhỏ mắt không đúng cách có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro như giảm hiệu quả điều trị, gây kích ứng, nhiễm khuẩn hoặc các tác dụng phụ thuốc nhỏ mắt nghiêm trọng. Vì vậy, để bảo vệ thị lực một cách an toàn, bạn cần lưu ý từ khâu vệ sinh khi dùng thuốc nhỏ mắt, liều dùng, thời gian dùng thuốc, đến việc bảo quản thuốc nhỏ mắt đúng cách.

>>>Xem thêm:

• Thành phần thuốc nhỏ mắt: Cách chọn đúng và an toàn
• Thuốc nhỏ mắt có tác dụng gì? Hiểu đúng để dùng an toàn

Hãy nhớ: không tự ý dùng thuốc, luôn đọc kỹ hướng dẫn và tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Chỉ khi sử dụng đúng, thuốc nhỏ mắt mới thực sự phát huy công dụng và giúp bạn duy trì một đôi mắt sáng khỏe mỗi ngày.