Nghẹt mũi khó thở: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Nghẹt mũi khó thở là tình trạng khá phổ biến, thường xuất hiện khi giao mùa hoặc thời tiết thay đổi đột ngột. Tuy nhiên, nếu không được chăm sóc và xử lý đúng cách, tình trạng này có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Bài viết này Dược CPC1 Hà Nội sẽ giúp bạn nắm rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và các biện pháp phòng ngừa cũng như điều trị hiệu quả tình trạng nghẹt mũi khó thở.

Nghẹt mũi khó thở là tình trạng gì?

Nghẹt mũi khó thở xảy ra khi các mạch máu trong khoang mũi bị viêm, khiến mô mũi sưng tấy và tiết ra lượng dịch nhầy dư thừa. Điều này làm cản trở luồng không khí, gây khó thở và cảm giác không thoải mái.

Nhiều người thường chủ quan, nghĩ rằng nghẹt mũi chỉ là triệu chứng nhỏ và không đáng lo. Tuy nhiên, tình trạng này kéo dài có thể là dấu hiệu của các bệnh như viêm xoang, viêm đường hô hấp cấp, hoặc thậm chí là những bệnh lý nghiêm trọng hơn. Nghẹt mũi không chỉ ảnh hưởng đến khả năng hô hấp mà còn làm giảm khứu giác, khiến người bệnh mệt mỏi, mất tập trung và dễ bị căng thẳng. Nếu kéo dài, thiếu oxy từ tình trạng nghẹt mũi có thể tác động xấu đến tim mạch, hệ thần kinh và chức năng hô hấp, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.

Dấu hiệu của chứng nghẹt mũi khó thở

Khi nghẹt mũi khó thở kéo dài hơn 3 tuần, nhiều khả năng tình trạng đã chuyển sang giai đoạn mãn tính, đi kèm với các biểu hiện như:

• Dịch mũi tiết ra nhiều gây tắc nghẽn đường thở, khiến việc hít thở khó khăn.

• Giọng nói thay đổi, khàn và cảm giác nghẹt tắc khi thở bằng mũi.

• Giấc ngủ bị gián đoạn do nghẹt mũi, dẫn đến mệt mỏi vào ban ngày.

• Trẻ nhỏ có thể ngủ ngáy, tăng nguy cơ mắc cảm cúm, cảm lạnh hoặc ho sốt.

• Cảm giác đau hoặc áp lực ở vùng xoang, đặc biệt khi cúi đầu hoặc ấn nhẹ vùng mặt.

• Khứu giác giảm hoặc mất tạm thời do dịch nhầy nhiều và tắc nghẽn mũi.

Những triệu chứng này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt và công việc hàng ngày. Nhận biết sớm các dấu hiệu sẽ giúp người bệnh chủ động trong việc điều trị và phòng ngừa biến chứng.

Nguyên nhân gây nghẹt mũi khó thở

Bị nghẹt mũi khó thở có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm yếu tố môi trường, cơ địa hoặc bệnh lý.

Thay đổi thời tiết

Thời tiết lạnh, hanh khô hoặc chuyển mùa khiến niêm mạc mũi dễ bị kích thích, sưng tấy và tiết dịch nhiều hơn. Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ cũng làm mạch máu trong niêm mạc co giãn bất thường, dẫn đến nghẹt mũi tạm thời.

Dị ứng và thay đổi môi trường sống

Các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, lông thú, bụi bẩn hay hóa chất trong môi trường sống có thể làm niêm mạc mũi phản ứng quá mức, dẫn đến nghẹt mũi và khó thở. Người bị dị ứng mãn tính thường gặp tình trạng này thường xuyên, đặc biệt khi tiếp xúc với môi trường kích thích.

Không khí ô nhiễm

Khói bụi, khí thải công nghiệp, khói thuốc và các hạt mịn trong không khí có thể làm niêm mạc mũi viêm, tăng tiết dịch và tắc nghẽn đường thở. Người sống tại các thành phố lớn hoặc khu công nghiệp thường dễ gặp tình trạng nghẹt mũi khó thở hơn.

Mắc các bệnh liên quan đến đường hô hấp

Một số bệnh lý khiến mũi bị nghẹt lâu dài bao gồm:

• Viêm mũi dị ứng hoặc viêm mũi mạn tính.

• Viêm xoang cấp hoặc mạn tính.

• Polyp mũi hoặc khối u trong mũi.

• Lệch vách ngăn mũi bẩm sinh hoặc do chấn thương.

Những bệnh lý này khiến niêm mạc mũi sưng, dịch nhầy ứ đọng, gây nghẹt mũi khó thở kéo dài.

Thay đổi nội tiết tố khi mang thai

Trong thai kỳ, sự thay đổi hormone thường khiến mẹ bầu gặp tình trạng nghẹt mũi, ngứa mũi và khó thở, gây khó chịu kéo dài. Progesterone làm tăng lưu lượng máu và gây sưng viêm các mô mũi, dẫn đến hiện tượng này. Mặc dù không phải là bệnh lý, nhưng tình trạng nghẹt mũi khi mang thai vẫn cần được theo dõi và xử lý đúng cách để đảm bảo sức khỏe cho mẹ và thai nhi.

Nghẹt mũi khó thở điều trị như thế nào?

Tùy theo mức độ và nguyên nhân, nghẹt mũi khó thở có thể được điều trị tại nhà, bằng thuốc hoặc can thiệp y khoa.

Điều trị tại nhà

Một số biện pháp tại nhà giúp giảm nghẹt mũi tạm thời:

• Rửa mũi bằng nước muối sinh lý: giúp làm sạch dịch nhầy và vi khuẩn, giảm tắc nghẽn.

• Xông hơi hoặc chườm nóng: làm loãng dịch nhầy, giảm sưng tấy và thông mũi nhanh.

• Tăng độ ẩm không khí: sử dụng máy tạo ẩm hoặc treo khăn ướt trong phòng.

• Uống đủ nước: giúp làm loãng dịch mũi, dẫn lưu dịch nhầy dễ dàng hơn.

• Giữ ấm cơ thể: giảm co mạch niêm mạc và cải thiện lưu thông khí.

• Nâng cao đầu khi ngủ: giảm tích tụ dịch mũi, hạn chế nghẹt khi nằm.

Điều trị nội khoa

Trong trường hợp nghẹt mũi khó thở kéo dài hoặc do dị ứng, bác sĩ có thể chỉ định:

• Thuốc xịt mũi chứa thuốc co mạch: giảm sưng và tắc nghẽn niêm mạc.

• Thuốc kháng histamin: hiệu quả với nghẹt mũi do dị ứng.

• Thuốc corticosteroid dạng xịt: giảm viêm niêm mạc mũi trong viêm mũi mạn tính.

• Thuốc thông mũi dạng uống hoặc dạng xịt khác: chỉ nên dùng theo hướng dẫn để tránh tác dụng phụ.

Điều trị ngoại khoa

Khi các phương pháp trên không hiệu quả, hoặc nguyên nhân do bất thường cấu trúc, bác sĩ có thể đề xuất:

• Phẫu thuật chỉnh lệch vách ngăn mũi: giúp lưu thông khí qua mũi tốt hơn.

• Cắt polyp mũi: loại bỏ các khối u lành tính gây tắc mũi.

• Can thiệp nội soi xoang: cải thiện dẫn lưu dịch và giảm nghẹt mũi.

Các phương pháp ngoại khoa thường được áp dụng khi tình trạng nghẹt mũi khó thở kéo dài, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống, hoặc kèm biến chứng viêm xoang nặng.

Cách phòng ngừa nghẹt mũi khó thở

Phòng ngừa là bước quan trọng để giảm nguy cơ nghẹt mũi khó thở. Một số biện pháp hiệu quả bao gồm:

• Tránh tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng như bụi, phấn hoa, lông thú và khói thuốc.

• Giữ môi trường sống sạch sẽ, thoáng khí, sử dụng máy lọc không khí khi cần.

• Uống đủ nước và duy trì chế độ ăn giàu vitamin, khoáng chất.

• Vệ sinh mũi và họng hằng ngày, đặc biệt khi bị cảm hoặc viêm xoang.

• Giữ ấm cơ thể trong thời tiết lạnh hoặc khi thay đổi môi trường.

Những thói quen này không chỉ giúp giảm nguy cơ nghẹt mũi mà còn cải thiện giấc ngủ và hô hấp hiệu quả.

Nghẹt mũi khó thở có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân, từ thay đổi thời tiết, dị ứng, ô nhiễm không khí đến bệnh lý mũi xoang hoặc thay đổi nội tiết tố. Việc xác định đúng nguyên nhân sẽ giúp lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, từ các biện pháp tại nhà đến nội khoa và ngoại khoa. Đồng thời, áp dụng các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp duy trì đường thở thông thoáng, giảm nguy cơ tái phát và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Xem thêm: nghẹt mũi 1 bên, cách hết nghẹt mũi 1 bên