Tiêm phòng cúm A phòng ngừa các chủng nào? Ai nên và không nên

Cúm A là một trong những loại virus gây bệnh đường hô hấp phổ biến và nguy hiểm nhất, có khả năng lây lan nhanh chóng và gây ra các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở nhóm người có nguy cơ cao. Biện pháp bảo vệ hiệu quả và chủ động nhất hiện nay chính là Tiêm phòng Cúm A hàng năm. Tuy nhiên, nhiều người vẫn thắc mắc: vắc-xin cúm có thể phòng ngừa những chủng virus nào? Ai thực sự cần tiêm và những trường hợp nào nên hoãn tiêm? Bài viết này CPC1 Hà Nội sẽ giải đáp chi tiết, cung cấp thông tin y tế chính xác để bạn đưa ra quyết định tiêm chủng đúng đắn cho bản thân và gia đình.

Tiêm phòng cúm A phòng ngừa các chủng nào?

Vắc-xin cúm được thiết kế để phòng ngừa cả virus Cúm A và Cúm B. Quan trọng hơn, vắc-xin được cập nhật hàng năm để chống lại các chủng virus được dự đoán sẽ lưu hành trong mùa cúm sắp tới.

Nguyên lý của Vắc-xin cúm

• Vắc-xin Tứ giá (Quadrivalent): Đây là loại vắc-xin phổ biến nhất hiện nay, được khuyến nghị sử dụng. Vắc-xin tứ giá bảo vệ cơ thể khỏi bốn chủng virus cúm khác nhau: Hai chủng Cúm A thường là A(H1N1) và A(H3N2), hai chủng Cúm B thường là hai dòng B/Yamagata và B/Victoria.

• Vắc-xin Tam giá (Trivalent): Bảo vệ khỏi ba chủng: Hai chủng Cúm A và một chủng Cúm B. Tuy nhiên, loại tứ giá được ưu tiên hơn vì cung cấp phạm vi bảo vệ rộng hơn.

Sự thay đổi hàng năm

Virus cúm có khả năng biến đổi gen liên tục. Do đó, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) sẽ theo dõi các chủng lưu hành toàn cầu và đưa ra khuyến nghị về thành phần vắc-xin mới cho mùa cúm của Bán cầu Bắc và Bán cầu Nam.

Vì lý do này, việc tiêm phòng cúm A hàng năm là bắt buộc để duy trì khả năng miễn dịch tối ưu, giúp cơ thể thích nghi với các chủng virus đang biến đổi.

Ai nên tiêm phòng cúm A theo khuyến nghị y tế

Vắc-xin cúm được khuyến nghị cho tất cả mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên, trừ khi có chống chỉ định. Tuy nhiên, một số nhóm đối tượng sau đây đặc biệt cần được ưu tiên tiêm chủng vì nguy cơ cao mắc bệnh nặng và biến chứng:

Ai không nên tiêm phòng cúm A

Vắc-xin cúm thường an toàn, nhưng có một số trường hợp chống chỉ định hoặc cần hoãn tiêm:

• Người có tiền sử dị ứng nặng: Người đã từng bị sốc phản vệ hoặc phản ứng dị ứng nghiêm trọng với bất kỳ thành phần nào của vắc-xin cúm (ví dụ: protein trứng gà - nếu vắc-xin được sản xuất bằng công nghệ trứng). Cần tham vấn bác sĩ chuyên khoa.

• Trẻ em dưới 6 tháng tuổi: Vắc-xin cúm chưa được cấp phép cho nhóm tuổi này.

• Người đang mắc bệnh cấp tính hoặc sốt cao: Cần hoãn tiêm cho đến khi cơ thể hồi phục hoàn toàn (thường hết sốt 24 giờ).

• Người có tiền sử mắc hội chứng Guillain-Barré (GBS): Nếu GBS xuất hiện trong vòng 6 tuần sau khi tiêm vắc-xin cúm trước đó, cần tham khảo ý kiến bác sĩ thần kinh.

Thời điểm tiêm phòng cúm A tốt nhất

Thời điểm vàng để tiêm vắc-xin cúm là ngay trước khi mùa cúm bắt đầu (thường vào tháng 9 đến tháng 11 ở Bán cầu Bắc, hoặc tháng 3 đến tháng 5 ở Bán cầu Nam).

• Lý do: Cơ thể cần khoảng 2 tuần để tạo ra kháng thể bảo vệ tối đa sau khi tiêm. Tiêm trước mùa cúm giúp bạn được bảo vệ ngay khi virus bắt đầu lưu hành mạnh mẽ.

• Tiêm muộn hơn: Nếu bạn bỏ lỡ thời điểm vàng, bạn vẫn có thể tiêm vắc-xin bất cứ lúc nào trong mùa cúm, miễn là virus vẫn đang lây lan.

Vai trò của vắc xin trong việc phòng chống dịch bệnh cúm A

Vắc-xin không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn đóng vai trò then chốt trong sức khỏe cộng đồng:

• Bảo vệ cá nhân: Giảm đến 70-90% nguy cơ mắc bệnh. Trong trường hợp vẫn bị cúm, vắc-xin giúp giảm đáng kể mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và nguy cơ nhập viện, tử vong.

• Miễn dịch Cộng đồng (Herd Immunity): Khi một tỷ lệ lớn người dân được tiêm chủng, sự lây lan của virus sẽ chậm lại hoặc bị chặn đứng, bảo vệ những người không thể tiêm chủng (như trẻ em dưới 6 tháng tuổi hoặc người có chống chỉ định).

• Giảm gánh nặng y tế: Giảm số lượng bệnh nhân nhập viện vì cúm, giúp hệ thống y tế tập trung tài nguyên vào các ca bệnh nghiêm trọng hơn.

Tiêm phòng Cúm A là biện pháp phòng ngừa đơn giản nhưng hiệu quả nhất để chống lại các chủng virus đang lưu hành và biến đổi hàng năm. Vắc-xin tứ giá hiện nay cung cấp khả năng bảo vệ rộng rãi cho cả Cúm A và Cúm B. Nếu bạn hoặc người thân thuộc nhóm đối tượng ưu tiên, hãy chủ động tiêm chủng đúng thời điểm để đảm bảo một mùa cúm an toàn và khỏe mạnh.

Xem thêm: Xét nghiệm cúm A, Test cúm A