Xét nghiệm cúm A gồm những phương pháp nào? Quy trình test chuẩn

Khi các ca bệnh cúm A gia tăng, nhu cầu tìm hiểu về việc chẩn đoán bệnh trở nên cấp thiết. Việc thực hiện xét nghiệm cúm A sớm không chỉ giúp xác định chính xác tình trạng bệnh để có hướng điều trị kịp thời mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa lây lan. Tuy nhiên, đâu là các phương pháp xét nghiệm phổ biến? Quy trình tự test tại nhà diễn ra như thế nào? Bài viết này cpc1hn sẽ cung cấp cái nhìn chuyên sâu về các kỹ thuật xét nghiệm từ Test nhanh đến PCR, chi phí và các lưu ý quan trọng sau khi có kết quả.

Các phương pháp xét nghiệm cúm A phổ biến hiện nay 

Để xác định một người có mắc cúm A hay không, các cơ sở y tế thường sử dụng các phương pháp chẩn đoán nhanh và chính xác. Tùy thuộc vào mục đích (chẩn đoán nhanh tại chỗ hay chẩn đoán khẳng định), sẽ có những phương pháp khác nhau.

Phương pháp Test nhanh kháng nguyên (Rapid Test)

Đây là phương pháp phổ biến nhất, thường được sử dụng tại các phòng khám, bệnh viện hoặc tự thực hiện tại nhà.

• Nguyên lý: Phát hiện kháng nguyên protein của virus cúm A (và/hoặc B) có trong mẫu bệnh phẩm đường hô hấp.

• Mẫu bệnh phẩm: Dịch ngoáy họng hoặc dịch ngoáy mũi.

• Ưu điểm: Cho kết quả nhanh chóng (chỉ $10-15$ phút), dễ thực hiện, chi phí thấp, phù hợp để sàng lọc ban đầu.

• Nhược điểm: Độ nhạy (Sensitivity) thấp hơn so với PCR. Có thể cho kết quả âm tính giả nếu nồng độ virus trong mẫu thấp (ví dụ: lấy mẫu quá sớm hoặc quá muộn so với giai đoạn bệnh).

Phương pháp PCR (Polymerase Chain Reaction)

PCR (hoặc RT-PCR) là tiêu chuẩn vàng (Gold Standard) để chẩn đoán cúm A vì độ chính xác cao nhất.

• Nguyên lý: Phát hiện vật chất di truyền (RNA) của virus cúm. Kỹ thuật này khuếch đại vật chất di truyền lên hàng triệu lần để dễ dàng nhận diện.

• Mẫu bệnh phẩm: Dịch ngoáy mũi họng, dịch rửa mũi hoặc đờm.

• Ưu điểm: Độ nhạy và độ đặc hiệu rất cao ($>95\%$), có thể phát hiện virus ngay cả khi nồng độ thấp, giúp chẩn đoán khẳng định chính xác.

• Nhược điểm: Thời gian cho kết quả lâu hơn (vài giờ), chi phí cao hơn, cần thực hiện tại phòng thí nghiệm chuyên sâu.

Hướng dẫn sử dụng xét nghiệm cúm A tại nhà nhanh an toàn

Xét nghiệm nhanh cúm A tại nhà (Rapid Test) là công cụ tiện lợi để sàng lọc ban đầu. Việc thực hiện đúng quy trình là rất quan trọng để đảm bảo kết quả chính xác.\

Các bước tự xét nghiệm và lưu ý quan trọng

• Chuẩn bị: Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất, rửa tay sạch bằng xà phòng. Chuẩn bị đồng hồ bấm giờ.

• Lấy mẫu: Ngoáy sâu vào mũi (thường 1.5-2 cm) hoặc họng bằng tăm bông chuyên dụng. Đảm bảo xoay nhẹ tăm bông 5 -10 lần để lấy đủ dịch tiế

Lưu ý: Lấy mẫu vào thời điểm thích hợp (tốt nhất là trong 4 ngày đầu tiên của bệnh) và lấy dịch tiết đầy đủ sẽ giúp giảm nguy cơ âm tính giả.

• Xử lý mẫu: Nhúng tăm bông vào dung dịch đệm theo hướng dẫn, xoay đều và chờ thời gian quy định.

• Nhỏ mẫu và chờ kết quả: Nhỏ số giọt dung dịch theo quy định lên khay test. Bấm giờ và chờ đợi.

Cách đọc kết quả xét nghiệm dương tính cúm A và Xử lý khi dương tính 

• Kết quả Âm tính (-): Chỉ xuất hiện vạch ở vùng Chứng (C).

• Kết quả Dương tính (+): Xuất hiện cả vạch ở vùng Thử (T) và vùng Chứng (C).

• Kết quả Không hợp lệ: Chỉ xuất hiện vạch ở vùng Thử (T) hoặc không xuất hiện vạch nào.

Xử lý khi Dương tính Cúm A:

• Giữ bình tĩnh: Kết quả dương tính chỉ khẳng định bạn nhiễm virus cúm A.

• Tham vấn y tế: Liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để được tư vấn về thuốc kháng virus (nếu cần) và hướng dẫn điều trị tại nhà.

• Cách ly: Thực hiện cách ly y tế tại nhà theo quy định để tránh lây lan cho người khác.

Xét nghiệm cúm A bao nhiêu tiền?

Chi phí xét nghiệm cúm A có sự dao động lớn tùy thuộc vào phương pháp và cơ sở thực hiện:

• Test nhanh kháng nguyên (Rapid Test):

Tại nhà: Khoảng 60.000 - 150.000 VNĐ/bộ test.

Tại phòng khám/bệnh viện: Khoảng 150.000 - 300.000 VNĐ (đã bao gồm chi phí lấy mẫu và công khám cơ bản).

• Phương pháp PCR/RT-PCR (Chẩn đoán khẳng định):

Chi phí cao hơn đáng kể, thường dao động từ 800.000 - 1.500.000 VNĐ/lần xét nghiệm, tùy thuộc vào việc xét nghiệm đơn lẻ hay kết hợp với các tác nhân hô hấp khác.

Gợi ý các cơ sở y tế, bệnh viện uy tín để xét nghiệm cúm A

Để đảm bảo kết quả chính xác và được thăm khám, tư vấn chuyên môn kịp thời, bạn nên tìm đến các cơ sở y tế uy tín sau:

• Bệnh viện Truyền nhiễm/Nhiệt đới: Là nơi có chuyên môn cao nhất về các bệnh do virus.

• Khoa Nhi các Bệnh viện đa khoa lớn: Thích hợp cho trẻ em (ví dụ: Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Nhi Đồng).

• Các Bệnh viện Đa khoa tuyến tỉnh/Trung ương: Thường có khả năng thực hiện cả Test nhanh và PCR.

• Các Trung tâm Y tế dự phòng: Cung cấp dịch vụ xét nghiệm và tư vấn phòng chống dịch bệnh.

Cúm A xét nghiệm máu có ra không?

Đây là một thắc mắc thường gặp. Câu trả lời là: Xét nghiệm máu thông thường không dùng để chẩn đoán CÚM A.

• Mục đích xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu (như Tổng phân tích tế bào máu) chủ yếu dùng để đánh giá phản ứng toàn thân của cơ thể, không phải để tìm virus.

• Các chỉ số trong máu: Khi bị cúm A, xét nghiệm máu có thể cho thấy một số thay đổi như Giảm bạch cầu Lympho hoặc Tăng nhẹ bạch cầu trung tính (nếu có bội nhiễm), nhưng những thay đổi này không đặc hiệu cho cúm A.

• Chẩn đoán khẳng định: Để chẩn đoán cúm A, bắt buộc phải lấy mẫu bệnh phẩm đường hô hấp (Test nhanh kháng nguyên hoặc PCR).

Những lưu ý sau khi có kết quả xét nghiệm dương tính cúm A

Khi có kết quả dương tính, cần thực hiện ngay các hành động sau để kiểm soát bệnh và phòng ngừa lây nhiễm:

• Điều trị theo chỉ định: Tuân thủ tuyệt đối chỉ định của bác sĩ về việc sử dụng thuốc kháng virus (nếu có) và thuốc điều trị triệu chứng.

• Cách ly nghiêm ngặt: Cách ly trong phòng riêng, sử dụng đồ dùng cá nhân riêng biệt, tránh dùng chung chén bát, khăn mặt.

• Theo dõi triệu chứng: Ghi lại nhiệt độ, các triệu chứng hô hấp và toàn thân hằng ngày. Nếu xuất hiện các dấu hiệu nặng (khó thở, sốt cao không giảm, lơ mơ), cần nhập viện ngay (tham khảo mục Nhận biết Biểu hiện cúm A nặng trong bài viết trước).

• Thông báo cho người tiếp xúc gần: Thông báo cho những người đã tiếp xúc trong vòng $48$ giờ trước khi có triệu chứng để họ tự theo dõi sức khỏe và phòng ngừa.

Xét nghiệm cúm A là bước then chốt để có kế hoạch điều trị kịp thời, đặc biệt với các đối tượng nguy cơ cao. Test nhanh là phương pháp sàng lọc tiện lợi, trong khi PCR là phương pháp chẩn đoán khẳng định chính xác nhất.

Hãy luôn nhớ rằng, dù kết quả xét nghiệm là gì, việc tham vấn y tế và thực hiện các biện pháp phòng ngừa là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng trong mùa dịch.

Xem thêm: cách điều trị cúm A tại nhà, vắc xin cúm a