Xung huyết mắt: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Xung huyết mắt là tình trạng các mạch máu trên bề mặt mắt bị giãn nở, khiến mắt đỏ và khó chịu. Nguyên nhân có thể do căng thẳng thị lực, thiếu ngủ, dị ứng, viêm kết mạc hoặc tiếp xúc môi trường ô nhiễm. Nếu không xử lý kịp thời, mắt bị xung huyết có thể gây biến chứng nguy hiểm. Bài viết này CPC1 Shop Hà Nội sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng ngừa và hướng dẫn điều trị xung huyết mắt hiệu quả ngay tại nhà.

Mắt bị xung huyết là gì?

Xung huyết mắt là hiện tượng các mạch máu nhỏ trên bề mặt lòng trắng mắt bị giãn nở bất thường, khiến mắt trở nên đỏ rực và nổi rõ những tia máu li ti. Đây là “tín hiệu cầu cứu” mà đôi mắt gửi đến khi phải đối mặt với các yếu tố gây hại như bụi bẩn, dị ứng, khô mắt hay căng thẳng thị lực kéo dài.

Ở trạng thái bình thường, những mạch máu li ti trong mắt gần như “ẩn mình” và khó nhận thấy. Thế nhưng khi bị kích thích, chúng sẽ nhanh chóng giãn nở để tăng cường đưa máu, oxy và dưỡng chất đến nuôi dưỡng mắt. Đây cũng là cách cơ thể phản ứng nhằm bảo vệ đôi mắt khỏi tổn thương.

Chính sự giãn nở đột ngột này tạo nên những vệt đỏ lan rộng trên lòng trắng, gọi là tình trạng mắt bị xung huyết. Đôi khi, đó chỉ là phản ứng tạm thời và sẽ biến mất sau vài giờ nghỉ ngơi. Nhưng nếu hiện tượng kéo dài, kèm theo cảm giác đau rát, chảy nước mắt hay mờ mắt, thì đó có thể là “lời cảnh báo” về một bệnh lý nguy hiểm hơn mà bạn không nên bỏ qua.

Nguyên nhân gây xung huyết mắt thường gặp

Đôi mắt đỏ ngầu, lộ rõ những tia máu li ti không chỉ khiến chúng ta kém tự tin mà còn là dấu hiệu cảnh báo sức khỏe thị giác. Vậy đâu là thủ phạm gây ra tình trạng xung huyết mắt? Hãy cùng điểm qua những nguyên nhân phổ biến dưới đây:

• Mệt mỏi và căng thẳng thị lực: Thức khuya, làm việc nhiều giờ trước màn hình máy tính hoặc điện thoại khiến mắt phải hoạt động liên tục. Khi đó, các mạch máu trên bề mặt mắt giãn nở mạnh để “gồng gánh” áp lực, dẫn đến hiện tượng đỏ mắt.

• Thiếu ngủ: Giấc ngủ không chỉ giúp cơ thể phục hồi mà còn là “liều thuốc bổ” cho đôi mắt. Thiếu ngủ kéo dài khiến mắt khô, mệt mỏi và dễ xuất hiện xung huyết.

• Dị ứng và tác nhân môi trường: Khói bụi, phấn hoa, hóa chất, lông thú cưng… đều có thể kích thích kết mạc, khiến các mạch máu giãn nở và gây đỏ mắt. Đây là nguyên nhân thường gặp ở những người có cơ địa nhạy cảm.

• Khô mắt: Khi tuyến lệ hoạt động kém, màng phim nước mắt không đủ để giữ ẩm, bề mặt mắt dễ bị tổn thương. Lúc này, mạch máu sẽ “ứng cứu” bằng cách giãn nở, làm mắt đỏ ngầu khó chịu.

• Bệnh lý ở mắt: Viêm kết mạc, viêm giác mạc, viêm bờ mi hay thậm chí tăng nhãn áp cũng có thể gây xung huyết mắt. Trong những trường hợp này, đỏ mắt thường đi kèm đau nhức, chảy nước mắt hoặc giảm thị lực.

• Tác động từ thói quen sinh hoạt: Uống rượu bia, hút thuốc lá, đeo kính áp tròng sai cách hay dùng thuốc nhỏ mắt quá liều cũng là những nguyên nhân âm thầm làm mắt đỏ và dễ bị kích ứng.

Triệu chứng nhận biết xung huyết mắt

Không khó để nhận ra đôi mắt đang “lên tiếng” khi bị xung huyết. Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp mà bạn nên chú ý:

• Mắt đỏ bất thường: Biểu hiện rõ ràng nhất chính là lòng trắng mắt xuất hiện những tia máu đỏ li ti, có khi lan rộng khắp bề mặt. Tình trạng này khiến ánh nhìn trở nên mệt mỏi, thiếu sức sống và dễ gây e ngại trong giao tiếp.

• Cảm giác cộm, rát hoặc ngứa mắt: Khi các mạch máu giãn nở, mắt thường đi kèm cảm giác khó chịu như có bụi vướng trong mắt, nóng rát hoặc ngứa ngáy. Đây là phản ứng tự nhiên khi mắt bị kích thích hoặc tổn thương nhẹ.

• Chảy nước mắt nhiều hơn bình thường: Để làm dịu sự kích ứng, tuyến lệ sẽ hoạt động mạnh hơn, khiến mắt thường xuyên rưng rưng hoặc chảy nước mắt sống.

• Khô mắt, nhạy cảm với ánh sáng: Một số trường hợp xung huyết còn đi kèm tình trạng khô rát, khiến mắt dễ mỏi và khó chịu khi tiếp xúc với ánh sáng mạnh.

• Mờ mắt hoặc đau nhức: Nếu xung huyết mắt xuất hiện cùng với dấu hiệu nhìn mờ, đau nhức sâu trong hốc mắt hoặc nhức đầu, đây có thể là tín hiệu cảnh báo bệnh lý nguy hiểm như viêm giác mạc hay tăng nhãn áp.

Mắt bị xung huyết có nguy hiểm không?

Khi soi gương và thấy đôi mắt đỏ ngầu, nhiều người thường chủ quan cho rằng đó chỉ là biểu hiện mệt mỏi, thiếu ngủ hay làm việc quá sức. Thực tế, xung huyết mắt đôi khi chỉ là phản ứng tạm thời và có thể tự hết sau vài giờ nghỉ ngơi. Tuy nhiên, không phải lúc nào tình trạng này cũng “vô hại”.

Ở mức độ nhẹ, xung huyết mắt chủ yếu gây mất thẩm mỹ, khiến bạn kém tự tin trong giao tiếp và cảm thấy khó chịu với các triệu chứng cộm, rát, khô hoặc chảy nước mắt. Nhưng nếu tình trạng kéo dài, tái diễn nhiều lần hoặc đi kèm đau nhức, mờ mắt, thì đây có thể là lời cảnh báo cho những bệnh lý nguy hiểm hơn như:

• Viêm kết mạc, viêm giác mạc: gây đau rát, chảy mủ, ảnh hưởng đến thị lực nếu không điều trị sớm.

• Tăng nhãn áp: khiến áp lực trong mắt tăng cao, có thể dẫn đến tổn thương dây thần kinh thị giác và nguy cơ mất thị lực vĩnh viễn.

• Xuất huyết dưới kết mạc: tạo mảng đỏ đậm trên lòng trắng, thường do chấn thương hoặc huyết áp cao.

• Bệnh lý toàn thân: Một số bệnh như tiểu đường, cao huyết áp cũng có thể làm mắt đỏ bất thường.

Nói cách khác, mắt bị xung huyết có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề khác nhau, từ đơn giản đến nghiêm trọng. Điều quan trọng là bạn cần biết lắng nghe cơ thể, phân biệt đâu là biểu hiện thoáng qua do mệt mỏi, đâu là triệu chứng bệnh lý cần thăm khám kịp thời.

Cách điều trị xung huyết mắt tại nhà và khi nào cần đến bác sĩ?

Đôi mắt đỏ ngầu, nổi tia máu li ti không chỉ gây khó chịu mà còn khiến chúng ta mất tự tin trong giao tiếp. Dưới đây là cách chăm sóc và điều trị tại nhà mà bạn có thể áp dụng:

• Để mắt được nghỉ ngơi: Hãy cho đôi mắt “thư giãn” bằng cách ngủ đủ giấc, hạn chế thức khuya và áp lực từ màn hình điện thoại, máy tính.

• Chườm lạnh: Đặt khăn mát hoặc túi gel lạnh lên mắt vài phút sẽ giúp giảm giãn mạch máu, làm dịu cảm giác nóng rát và đỏ mắt.

• Giữ ẩm cho mắt: Sử dụng nước mắt nhân tạo hoặc thuốc nhỏ mắt dưỡng ẩm để hạn chế khô mắt.

• Bảo vệ mắt khỏi tác nhân môi trường: Đeo kính râm khi ra ngoài nắng, tránh khói bụi, phấn hoa hay khói thuốc lá.

• Điều chỉnh thói quen sinh hoạt: Uống nhiều nước, bổ sung thực phẩm giàu vitamin A, C, E và omega-3 để tăng cường sức khỏe cho đôi mắt.

Mặc dù đa phần các trường hợp xung huyết mắt có thể cải thiện sau vài ngày chăm sóc tại nhà, nhưng bạn tuyệt đối không nên chủ quan nếu gặp phải những tình huống sau:

• Mắt đỏ kéo dài trên 3–5 ngày, không thuyên giảm dù đã nghỉ ngơi.

• Xuất hiện kèm theo triệu chứng đau nhức, chói sáng hoặc giảm thị lực.

• Có mủ, dịch tiết bất thường hoặc mắt bị sưng nề.

• Tiền sử mắc các bệnh lý về mắt như tăng nhãn áp, viêm giác mạc.

• Đỏ mắt xảy ra sau chấn thương mạnh hoặc khi đang dùng thuốc ảnh hưởng đến đông máu.

Phòng ngừa xung huyết mắt hiệu quả

Ông bà ta thường nói “phòng bệnh hơn chữa bệnh” và điều này đặc biệt đúng với đôi mắt. Thay vì để đến khi mắt đỏ ngầu, khó chịu mới tìm cách xử lý, bạn hoàn toàn có thể chủ động bảo vệ thị lực của mình bằng những thói quen đơn giản sau:

• Dành thời gian nghỉ ngơi cho mắt: Nếu thường xuyên làm việc với máy tính hoặc điện thoại, hãy áp dụng quy tắc 20-20-20: cứ sau 20 phút làm việc, nhìn ra xa 20 feet (khoảng 6m) trong 20 giây. Cách này giúp mắt thư giãn và giảm căng thẳng thị lực.

• Ngủ đủ giấc mỗi ngày: Một giấc ngủ trọn vẹn từ 7–8 tiếng không chỉ giúp cơ thể phục hồi năng lượng mà còn là “liều dưỡng chất tự nhiên” cho đôi mắt sáng khỏe, giảm nguy cơ xung huyết.

• Bổ sung dinh dưỡng tốt cho mắt: Hãy thêm vào thực đơn hằng ngày các loại thực phẩm giàu vitamin A, C, E, lutein và omega-3 như cà rốt, bí đỏ, rau xanh, cá hồi, quả việt quất… Những dưỡng chất này giúp tăng cường thị lực và bảo vệ mắt khỏi tổn thương oxy hóa.

• Giữ vệ sinh và bảo vệ mắt: Không dụi mắt bằng tay bẩn để tránh vi khuẩn, bụi bẩn gây kích ứng. Đeo kính râm khi ra nắng để hạn chế tia UV làm tổn thương giác mạc. Nếu dùng kính áp tròng, hãy vệ sinh đúng cách và không đeo quá lâu.

• Tránh các thói quen xấu: Hút thuốc lá, uống rượu bia quá mức hay lạm dụng thuốc nhỏ mắt có chứa corticoid đều có thể khiến mắt dễ bị đỏ và tổn thương lâu dài. Hãy hạn chế để giữ cho “cửa sổ tâm hồn” luôn trong trẻo.

Xung huyết mắt tưởng chừng chỉ là tình trạng đơn giản nhưng thực tế lại ẩn chứa nhiều nguy cơ tiềm ẩn cho thị lực nếu không được quan tâm đúng cách. Từ những nguyên nhân thường gặp như thiếu ngủ, căng thẳng thị lực, khô mắt, dị ứng… cho đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn như viêm giác mạc hay tăng nhãn áp, tất cả đều có thể để lại hậu quả nếu chủ quan.

>>>Xem thêm:

• Mắt đục ở người lớn: Khi nào cần mổ và chọn phương pháp nào phù hợp
• Bệnh tăng nhãn áp là gì? Nguy cơ khôn lường nếu không điều trị đúng

Điều quan trọng là bạn cần biết lắng nghe cơ thể, nhận diện sớm triệu chứng và có cách xử lý phù hợp. Nghỉ ngơi đầy đủ, giữ thói quen sống lành mạnh, bổ sung dinh dưỡng tốt cho mắt và bảo vệ mắt khỏi khói bụi, ánh nắng sẽ giúp giảm nguy cơ xung huyết. Và hãy nhớ, nếu tình trạng đỏ mắt kéo dài, kèm theo đau nhức hoặc giảm thị lực, bạn nên đến bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và điều trị kịp thời.