Khô Mắt: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Và Cách Điều Trị Hiệu Quả Tại Nhà

Khô mắt gây khó chịu, ảnh hưởng trực tiếp đến thị lực và chất lượng cuộc sống. Tình trạng này ngày càng phổ biến, đặc biệt ở người thường xuyên tiếp xúc với màn hình máy tính, môi trường điều hòa hoặc lớn tuổi. Nếu bạn thường xuyên thấy cộm, rát, mỏi mắt hoặc mờ thoáng qua, rất có thể bạn đang gặp vấn đề về khô mắt. Bài viết sau Công ty cổ phần Dược phẩm CPC1 Hà Nội sẽ giúp bạn nhận biết nguyên nhân, dấu hiệu và hướng dẫn các cách điều trị khô mắt hiệu quả ngay tại nhà. 

Khô mắt là gì?

Khô mắt là một vấn đề ngày càng phổ biến trong cuộc sống hiện đại. Vậy tình trạng khô mắt thực sự là gì và nó ảnh hưởng đến đôi mắt chúng ta ra sao? Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn ngay sau đây.

Tổng quan về tình trạng khô mắt

Khô mắt là một rối loạn thường gặp khi mắt không tiết đủ nước mắt hoặc nước mắt bốc hơi quá nhanh, khiến bề mặt nhãn cầu không được bôi trơn đầy đủ. Tình trạng này có thể gây cảm giác cộm, rát, mỏi mắt, nhìn mờ, nhạy cảm với ánh sáng và khó tập trung. Khô mắt thường xảy ra ở người làm việc lâu với máy tính, tiếp xúc nhiều với điều hòa, người đeo kính áp tròng hoặc lớn tuổi. Ngoài ra, một số bệnh lý toàn thân (như tiểu đường, viêm khớp dạng thấp) và tác dụng phụ của thuốc cũng có thể làm giảm chất lượng nước mắt. Nếu không được điều trị đúng cách, khô mắt có thể dẫn đến viêm giác mạc, tổn thương bề mặt mắt và suy giảm thị lực. 

Khô mắt có nguy hiểm không?

Tuy không phải là bệnh lý nguy hiểm ngay lập tức, nhưng nếu kéo dài và không điều trị đúng cách, khô mắt có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Tình trạng thiếu ẩm trên bề mặt mắt khiến giác mạc dễ bị tổn thương, dẫn đến viêm, trầy xước hoặc thậm chí là loét giác mạc. Ngoài ra, khô mắt mãn tính còn làm giảm thị lực, gây khó khăn khi lái xe, đọc sách hoặc làm việc trước màn hình. Người bệnh thường xuyên cảm thấy cộm rát, khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống. Vì vậy, dù là tình trạng phổ biến, khô mắt không nên xem nhẹ. Việc phát hiện sớm, biết được khô mắt có nguy hiểm không, chăm sóc mắt đúng cách và điều trị kịp thời là rất cần thiết để bảo vệ thị lực lâu dài.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây khô mắt

Khô mắt xảy ra khi mắt không tiết đủ nước mắt hoặc nước mắt bay hơi quá nhanh, dẫn đến mất cân bằng độ ẩm tự nhiên trên bề mặt nhãn cầu. Một số nguyên nhân và yếu tố nguy cơ phổ biến bao gồm:

• Làm việc nhiều trước màn hình máy tính, điện thoại, ít chớp mắt.

• Môi trường có điều hòa mạnh, khô.

• Đeo kính áp tròng trong suốt một khoảng thời gian dài.

• Do tuổi tác cao, nhất là phụ nữ sau mãn kinh.

• Dùng thuốc kháng histamin, thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị huyết áp.

• Bị các bệnh lý như viêm khớp dạng thấp, lupus,...

• Phẫu thuật mắt làm giảm cảm giác bề mặt mắt.

• Thiếu vitamin A và omega - 3 trong chế độ ăn. 

Hiểu rõ chi tiết các nguyên nhân khô mắt sẽ giúp bạn lựa chọn được phương pháp phòng ngừa và chăm sóc mắt phù hợp, từ đó duy trì thị lực khỏe mạnh lâu dài.

Triệu chứng của người bị khô mắt 

Người bị khô mắt thường gặp phải nhiều triệu chứng gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là các dấu hiệu điển hình của người bị khô mắt:

• Cảm giác khô, rát, nóng như có cát trong mắt.

• Mắt đỏ, dễ kích ứng với gió, khói, ánh sáng mạnh.

• Ngứa mắt hoặc chảy nước mắt bất thường.

• Nhìn mờ, đặc biệt khi đọc sách hoặc làm việc lâu với màn hình.

• Cảm giác mỏi mắt, nặng mí, khó tập trung.

• Mắt vô cùng khó chịu khi đeo kính áp tròng.

• Cực kỳ nhạy cảm với ánh sáng.

• Chớp mắt thường xuyên để cải thiện tạm thời cảm giác khó chịu.

Bệnh khô mắt có lây không?

Khô mắt không phải là bệnh lây nhiễm. Đây là một rối loạn liên quan đến việc mất cân bằng nước mắt do giảm tiết nước mắt hoặc nước mắt bay hơi quá nhanh, không do vi khuẩn hay virus gây ra. Vì vậy, bạn hoàn toàn không cần lo lắng về việc lây truyền khi tiếp xúc với người bị khô mắt.

Tuy nhiên, cần phân biệt rõ giữa khô mắt và viêm kết mạc hoặc các bệnh mắt đỏ do nhiễm khuẩn, những tình trạng này có thể lây và cũng gây cảm giác cộm, ngứa, đỏ mắt tương tự. Nếu bạn gặp tình trạng khô mắt kéo dài kèm theo dấu hiệu bất thường như đau nhức dữ dội, tiết nhiều ghèn, nhìn mờ nhanh chóng,… hãy đến bác sĩ chuyên khoa để được kiểm tra và điều trị đúng cách.

Chẩn đoán bệnh khô mắt như thế nào?

Để xác định bạn có bị khô mắt hay không, bác sĩ nhãn khoa sẽ tiến hành một số bước kiểm tra chuyên sâu nhằm đánh giá lượng và chất lượng nước mắt. Các phương pháp chẩn đoán khô mắt thường bao gồm:

• Khai thác triệu chứng lâm sàng: Hỏi về cảm giác khô rát, ngứa, mờ mắt, tần suất xuất hiện và yếu tố làm nặng thêm.

• Kiểm tra bề mặt nhãn cầu: Dùng thuốc nhuộm đặc biệt (fluorescein, lissamine green…) để phát hiện tổn thương trên giác mạc và kết mạc.

• Test Schirmer: Đặt giấy thấm ở mí mắt dưới để đo lượng nước mắt tiết ra trong 5 phút.

• Kiểm tra thời gian vỡ màng phim nước mắt: Đánh giá tốc độ bay hơi của nước mắt sau khi chớp mắt.

• Đo nồng độ thẩm thấu nước mắt: Giúp xác định độ đậm đặc, dấu hiệu điển hình của khô mắt.

Các cách điều trị khô mắt hiệu quả

Dưới đây là các cách điều trị khô mắt hiệu quả, phù hợp với nhiều nguyên nhân và mức độ khô mắt khác nhau:

• Sử dụng thuốc nhỏ mắt nhân tạo: Đây là phương pháp đơn giản và phổ biến nhất để cải thiện tình trạng khô mắt. Thuốc nhỏ mắt nhân tạo giúp bổ sung độ ẩm cho bề mặt nhãn cầu, làm dịu cảm giác khô, rát, cộm và mỏi mắt. Người dùng nên lựa chọn loại thuốc nhỏ không chứa chất bảo quản nếu cần sử dụng thường xuyên để tránh kích ứng thêm cho mắt. Tần suất dùng có thể từ 2 - 6 lần/ngày, tùy mức độ khô mắt và chỉ dẫn của bác sĩ.

• Chườm ấm và massage vùng mi mắt: Chườm ấm giúp làm tan bít tắc các tuyến tiết dầu ở mi mắt, từ đó cải thiện chất lượng lớp phim nước mắt, giúp nước mắt ít bốc hơi hơn. Sau khi chườm ấm khoảng 5 - 10 phút, nên massage nhẹ nhàng vùng mi dưới và mi trên theo chuyển động tròn để tăng lưu thông, hỗ trợ quá trình bài tiết dầu. Thực hiện đều đặn 1 - 2 lần mỗi ngày có thể giúp cải thiện đáng kể triệu chứng khô mắt.

• Điều chỉnh môi trường sống và làm việc: Một số yếu tố môi trường như gió mạnh, máy lạnh, khói bụi, ánh sáng xanh từ thiết bị điện tử có thể làm khô mắt nặng hơn. Vì vậy, bạn nên hạn chế ngồi lâu trong phòng điều hòa, tránh để luồng gió trực tiếp vào mắt. Sử dụng máy tạo ẩm trong phòng kín và đeo kính bảo hộ khi đi ngoài đường cũng là những cách giúp bảo vệ mắt khỏi khô và kích ứng. 

• Thay đổi thói quen sinh hoạt hằng ngày: Những thói quen tưởng chừng nhỏ như chớp mắt không đủ, nhìn chằm chằm vào màn hình lâu mà không nghỉ ngơi cũng góp phần khiến mắt bị khô. Ngủ đủ giấc mỗi đêm, nghỉ giải lao giữa giờ làm việc và giữ tâm trạng thoải mái cũng giúp mắt phục hồi nhanh hơn.

• Bổ sung dinh dưỡng tốt cho mắt: Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì độ ẩm và chức năng bình thường của mắt. Với thắc mắc khô mắt ăn gì, người bị khô mắt nên bổ sung thêm các thực phẩm giàu omega-3 như cá ngừ, cá hồi, hạt lanh, quả óc chó, cùng các vitamin thiết yếu như vitamin A, C, E, lutein và zeaxanthin – có nhiều trong rau lá xanh, cà rốt, trứng và các loại trái cây màu cam, đỏ. Ngoài ra, khô mắt nên uống gì cũng rất quan trọng. Trong một số trường hợp, có thể cân nhắc dùng thêm viên uống bổ mắt theo tư vấn của chuyên gia y tế.

Bên cạnh đó, bạn có thể trị khô mắt tại nhà với những cách chữa khô mắt dân gian đơn giản, dễ áp dụng mà CPC1 Hà Nội đã chia sẻ chi tiết.

Khi nào nên gặp bác sĩ?

Mặc dù phần lớn các trường hợp khô mắt có thể được cải thiện bằng các biện pháp chăm sóc tại nhà, nhưng vẫn có nhiều tình huống cần sự can thiệp của bác sĩ chuyên khoa. Bạn nên sớm đến cơ sở y tế để kiểm tra nếu gặp một hoặc nhiều dấu hiệu sau:

• Triệu chứng kéo dài hoặc ngày càng nghiêm trọng: Nếu cảm giác khô rát, cộm, ngứa hoặc nhìn mờ không thuyên giảm sau vài ngày tự điều trị, bạn nên đi khám để xác định chính xác nguyên nhân.

• Mắt đỏ, đau nhức hoặc sưng tấy: Đây có thể là dấu hiệu của viêm nhiễm hoặc tổn thương giác mạc, cần được xử lý y tế kịp thời.

• Chảy nước mắt thường xuyên: Nghe có vẻ trái ngược, nhưng chảy nước mắt quá mức có thể là phản ứng bù trừ của mắt khi bị khô nặng. Hiện tượng này cũng có thể do tắc tuyến lệ hoặc kích ứng nghiêm trọng.

• Nhìn mờ, nhạy cảm với ánh sáng: Thị lực giảm, hoa mắt, hoặc sợ ánh sáng là những biểu hiện nghiêm trọng, có thể liên quan đến tổn thương lớp phim nước mắt hoặc các bệnh lý về giác mạc.

• Tiền sử bệnh tự miễn hoặc đang dùng thuốc dài hạn: Nếu bạn đang điều trị các bệnh như viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ, tiểu đường, hoặc đang dùng thuốc như kháng histamin, thuốc chống trầm cảm, thuốc huyết áp... thì nguy cơ khô mắt sẽ cao hơn và cần được theo dõi kỹ lưỡng.

Cách phòng ngừa khô mắt hiệu quả

Để bảo vệ đôi mắt khỏe mạnh, việc phòng ngừa ngay từ sớm là rất cần thiết. Dưới đây là những biện pháp hiệu quả giúp giảm nguy cơ mắc chứng khô mắt:

• Chớp mắt thường xuyên, đặc biệt khi dùng thiết bị điện tử: Khi làm việc với máy tính, điện thoại hay đọc sách lâu, chúng ta có xu hướng giảm tần suất chớp mắt, khiến bề mặt nhãn cầu không được giữ ẩm liên tục. Hãy chủ động chớp mắt thường xuyên để giúp dàn đều nước mắt và bảo vệ giác mạc khỏi khô rát.

• Áp dụng quy tắc 20-20-20: Mỗi 20 phút làm việc với màn hình, hãy nhìn xa khoảng 6 mét trong 20 giây. Quy tắc này giúp mắt thư giãn, hạn chế mỏi và giảm tình trạng khô mắt do tập trung quá lâu vào một điểm gần.

• Tránh môi trường khô hoặc có gió mạnh: Không khí khô, nhiều bụi hoặc gió mạnh có thể làm nước mắt bốc hơi nhanh hơn. Bạn nên tránh ngồi trực tiếp trước quạt hoặc điều hòa, đồng thời dùng máy tạo ẩm trong phòng kín để giữ độ ẩm không khí ổn định. Khi ra ngoài, bạn nên đeo kính để bảo vệ mắt khỏi bụi và gió.

• Hạn chế dụi mắt và giữ vệ sinh vùng mi mắt: Dụi mắt thường xuyên có thể gây tổn thương bề mặt nhãn cầu và làm lây lan vi khuẩn. Thay vào đó, hãy vệ sinh vùng mi mắt nhẹ nhàng bằng nước ấm và khăn sạch, đặc biệt nếu bạn có tuyến dầu quanh mắt dễ bị tắc nghẽn.

Hexami Newlight Plus hỗ trợ giảm khô mắt

Hexami Newlight Plus là dung dịch nhỏ mắt có tác dụng hỗ trợ giảm các triệu chứng khô mắt, mỏi mắt, ngứa mắt, cay mắt, đỏ mắt và mờ mắt, đồng thời giúp thư giãn mắt và bảo vệ mắt khỏi các tác nhân gây kích ứng như khói bụi. Sản phẩm còn giúp cải thiện khả năng tập trung và chức năng điều tiết của mắt. 

Thuốc nhỏ mắt Hexami Newlight Plus của dược phẩm CPC1 Hà Nội có các công dụng sau:

• Giảm các triệu chứng khô mắt, mỏi mắt, ngứa mắt, cay mắt, đỏ mắt, mờ mắt: Nhờ chứa các thành phần như vitamin B12 (Cyanocobalamin) và vitamin B6 (Pyridoxin hydroclorid), sản phẩm giúp cải thiện các triệu chứng khó chịu do khô mắt, mỏi mắt, đồng thời hỗ trợ phục hồi các tổn thương ở mắt. 

• Hỗ trợ thư giãn mắt và cải thiện khả năng tập trung: Vitamin B12 trong Hexami Newlight Plus có tác dụng cải thiện chức năng kiểm soát sự tập trung của mắt, giúp mắt thư giãn và giảm mỏi mắt, đặc biệt sau khi sử dụng máy tính, điện thoại, đọc sách, xem tivi trong thời gian dài. 

• Bảo vệ mắt khỏi các tác nhân gây kích ứng: Sản phẩm giúp bảo vệ mắt khỏi các tác nhân gây kích ứng từ môi trường như khói bụi, mồ hôi. 

Ngoài ra, bạn cũng nên tìm hiểu thêm về các loại thuốc nhỏ mắt khô mắt khác để chọn được loại phù hợp nhất với đôi mắt của mình.

>>>Xem thêm:

• Mỏi mắt: Triệu chứng, nguyên nhân và hướng điều trị dứt điểm

Khô mắt tuy không phải bệnh lý về mắt nguy hiểm tức thời nhưng nếu không được nhận biết và điều trị đúng cách, tình trạng này có thể ảnh hưởng lâu dài đến thị lực, gây khó chịu và giảm chất lượng cuộc sống. Việc chăm sóc mắt đúng cách, điều chỉnh thói quen sinh hoạt và môi trường sống sẽ giúp giảm nguy cơ khô mắt đáng kể. Nếu bạn thường xuyên gặp các triệu chứng về mắt như cộm, rát, nhìn mờ hay chảy nước mắt liên tục, đừng chủ quan. Hãy chủ động thăm khám sớm và lựa chọn giải pháp chăm sóc mắt phù hợp để bảo vệ đôi mắt sáng khỏe mỗi ngày.